Ciran, Stichting Centra voor Integrale Revalidatie & Arbeidsactivering Nederland, past een holistisch zorgmodel toe met een integratie van medisch filosofische diagnostiek en behandeling in het medisch technisch (orgaan) handelen. Het bereik van gezondheid wordt als een kunst gezien.
Mobiliteit van geest
Mobiliteit van geest speelt hierbij een grote rol om menig gezondheidsklacht en discutabel medisch consumptiegedrag te voorkomen. Ciran weet met deze kunst van gezond zijn een vaardigheid terug te brengen die sinds de komst van het dominerende mechanisch mensbeeld in de geneeskunde verloren is geraakt.
Dominerend materialistisch-mechanisch mensbeeld in de geneeskunst
Onze moderne westerse geneeskunde vindt haar oorsprong in de Griekse vijfde eeuw voor Christus. Zij is eeuwenlang dé geneeskunst gebleven van de westerse en de Arabische wereld, tot ongeveer 1850. Vanaf dat moment legden de moderne natuurwetenschappen de basis voor de huidige geneeskunde.
Vanaf het tijdperk van de Wetenschappelijke Revolutie en daarna de Verlichting is er sprake van een overwegend materialistisch-mechanisch mensbeeld. Het fundament hiervoor werd gelegd door Descartes. Met zijn stelling Cogito ergo sum (Ik denk, dus ik ben) neemt hij een dualistisch standpunt in: hij scheidt de geest van het lichaam. In deze wereldvisie wordt de mens gezien als iets fysieks, meetbaars, deelbaars.
Pasteur en Bechamp brengen in de 18e en 19e eeuw niet alleen de mensheid stappen verder maar dragen ook bij aan deze rationele wereld en mensvisie. De filosofische kant van de geneeskunst raakt meer en meer op de achtergrond.
In 1988 stellen Ten Have en Wackers dat de westerse medische technologie zich heeft ontwikkeld als een proces van toenemende visualisering. Het bestaan van een ziekte wordt als een feit aangenomen, zodra men erin slaagt de aanwezigheid ervan zichtbaar te maken. Steeds fijnere apparatuur stelt de medicus in staat meer “ziekteverschijnselen“ te ontdekken. De macht der dingen wordt een macht van mensen.
Anno 2011 lijkt de maakbaarheid van een eeuwig leven echter ook dé uitdaging en synoniem aan gezond zijn. Kil en ontleed.
De mens is meer dan een verzameling atomen en moleculen
De kritiek op het medisch model neemt echter toe. In de moderne tijd komt men meer en meer tot het inzicht dat de mens méér is dan alleen een verzameling atomen en moleculen; de mens heeft ook een ziel, en geest en lichaam zijn verbonden, net zoals de mens in verbinding staat met alles om hem heen. Ook in de fysische wetenschappen zijn er ontdekkingen gedaan die wijzen op energetische niveaus; voorheen was alles wat niet zichtbaar was ook niet bestaand, nu komt daar verandering in. Aldus gaat de rationalistische wijsheid ‘meten = weten’ niet langer op.
In de moderne tijd wordt het lichaam gezien als het tijdelijke omhulsel om te kunnen functioneren in de natuurlijke wereld. Het lichaam kan niet zonder de ziel functioneren. Deze ziel als niet-stoffelijke component kan veel omvatten: zelf, bewustzijn, zelfbewustzijn, denken, intuïtie, ervaren, wil, leven, begeerte. Wetenschappelijk gezien kan het bestaan van de ziel (als een feitelijke entiteit) niet worden aangetoond. Het zielsbegrip als term of idee kan daarentegen wel wetenschappelijk worden benaderd vanuit historisch-kritisch perspectief.
De ziel is de essentie die een persoon levend maakt en direct invloed heeft op de gezondheid van de mens. Het stelt de persoon in staat om empathie en emoties te voelen en te uiten.
Gezond zijn, gezond blijven of weer gezond worden lijkt daarmee breder te moeten worden gedefinieerd dan alleen het niet hebben van een lichamelijk letsel of ongedeerd zijn, zoals in de “van Dale” staat geschreven.
Onze ‘sense of coherence’
Medisch socioloog Antonovsky stelt in zijn boek “Unraveling the mystery of health: how people manage stress and stay well” de vraag hoe het toch komt dat er zoveel mensen gezond blijven ondanks de massaliteit en impact van indrukken en impulsen die op hem afkomen. Natuurlijk speelt de moderne medische techniek en superspecialistische expertise als “godsgeschenk” hierbij een grote rol en is het onmisbaar als het gaat om gezondheidsbevordering en het oplossen van onnodig lichamelijk lijden. Echter, een belangrijke rol spelen, naast het persoonlijke vermogen om informatie te ordenen en te verhelderen, ook onze manageability vaardigheden en actieve participatie aan de betekenisgeving van het eigen leven: onze “sense of coherence”.
Het blijkt namelijk dat het menselijk wezen beschikt over een waarschuwingsmechanisme. Een soort “expertsysteem” wat ons helpt gezondheidsbedreigende feiten en processen te signaleren en daarop te reageren. Dergelijke signalen kunnen het gevolg zijn van een “defect” maar niet élk signaal van ons “lichaam” is het gevolg van een “defect”. Signalen zijn vaak ook bedoeld als waarschuwing. Het gaat dan om een waarschuwing van een gezondheidsbedreigende situatie als gevolg van een “handelingsprobleem”. Een waarschuwing betreft een bepaald toekomstscenario, dat door het waarnemen van de waarschuwing door de mens gevolgd door preventief handelen kan worden afgewend.
Aldus signaleert Ciran in de dagelijkse praktijk aanwijsbare gezondheidsbedreigende feiten en processen, zoals: U blijft maar last houden van uw rug, u voelt zich niet goed, heeft onverklaarbare klachten, slaapt slecht, heeft nergens zin in, uw werkt valt u zwaar kortom u functioneert niet meer zoals u gewend was. Waarschijnlijk zijn deze signalen niet het gevolg van een “defect”. Het is daarom een illusie te veronderstellen dat medisch technisch behandelen deze klachten zal herstellen. Het gevaar dreigt dat een dergelijke ingreep de signaalfunctie van ons expertsysteem onklaar maakt. In dergelijke situaties bieden de dokter, medicijnen en fysiotherapie geen afdoende succes. Een medisch-filosofische interventie, een interventie op levensbeschouwelijk vlak welke deze klacht wél oplost, is in die situaties volgens Ciran wellicht meer voor de hand liggend.
Medisch filosofische interventie
Medisch filosofisch behandelen heeft tot doel inzichten te ontwikkelen die leiden tot levenskunst, levensfilosofie, ter bevordering van geluk en gezondheidsbeleving. Niet alleen het oplossen van defecten staat centraal, maar ook het kijken naar je eigen gedachtegangen. Nadenken over zelfkennis, gezond zijn en wat is een verantwoord en goed leven houdt mensen al 3000 jaar bezig en is dus niets nieuws. Ciran wil deze oude kennis echter terugbrengen en toepassen in de gezondheidszorg. Socrates vormt hierbij een belangrijke inspiratiebron; als een van de eerste filosofen die het handelen van de mens centraal stelde in zijn wereldbeschouwing vanuit de vraag: hoe moeten wij zo verantwoord mogelijk leven en wat is een goed leven? Socrates, maakte door middel van ondervraging van zijn gesprekspartner diens inzicht in vraag, betreffende morele kwesties. Deze filosofische ondervraging ofwel socratische dialoog, waarin Socrates de ander de weg naar de wijsheid toont is volledig geïntegreerd in het behandeltraject van Ciran.
Medisch technisch behandelen en medisch filosofisch behandelen in balans
Vanuit medisch-filosofisch perspectief kunnen niet alle klachten worden opgelost. Er zijn situaties waarin een signaal wel degelijk het gevolg is van een defect; iets wat in ons lijf onklaar is, stuk, kapot of beschadigd. Medisch technisch ingrijpen is dan primair aangewezen om herstel van de gezondheidsklacht als gevolg van dit defect, indien mogelijk te repareren. Na een medisch technische herstel is het echter óók de kunst om opnieuw betekenis te geven aan het leven. In die zin ziet Ciran medisch filosofische interventies en de medische wetenschap dan ook als complementair welke beiden bijdragen aan een gelukkig en harmonisch bestaan.
Het zorgmanagement: hoe gaan we hier mee om?
Aldus heeft Ciran zichzelf de volgende vragen gesteld;
Is gezondheid alleen de zorgzaamheid die we aan de buitenkant van ons lichaam toepassen,(pauze) medische technieken,(pauze) vaak levensreddend,(pauze) uitgevoerd door medische professionals?
Verdringt de roes van snelle consumptie de ruimte voor existentiële diepgang en is er geen plek voor “trage vragen”, wellicht dé oplossing voor menig onbegrepen klacht?
En begint de kunst van gezond zijn dan toch, zoals Socrates reeds opperde, vanuit de kracht van de authenticiteit van menselijk leven?
Ciran past in dit kader bij het denken over mens, gezondheid en ziekte een holistische visie toe. Het holisme legt de nadruk op de mens als totaliteit en ziet de mens als zelfverantwoordelijk voor zijn eigen leven en functioneren. In de holistische visie wordt de zieke als geheel, als ‘socio-psychosomatische eenheid’ benadert en niet alleen de ziekte op zich. Tegen deze achtergrond heeft Ciran een eigen visie op gezondheid gedefinieerd waarbij sprake is van dynamiek en het bereik van gezondheid als een kunst wordt gezien. De visie van Ciran (2009) op gezondheid luidt:
“Gezondheid is de individuele kunst van het steeds opnieuw bereiken van het persoonlijke, lichamelijke, geestelijke en maatschappelijke evenwicht door het kunnen reageren en anticiperen op de gebeurtenissen en wisselwerkingen in de eigen omgeving”.
Ciran pijlers: mobiliteit van geest en outcome gestuurde zorg
Ciran is met haar kunst van gezond zijn geïnspireerd om de natuurlijke kwaliteit van onze geest te ontwikkelen en gezond te maken. Aldus is het verbeteren van de mobiliteit van geest een onderscheidende behandelcomponent in het Ciran concept. Mobiliteit van geest is geïntegreerd in het holistisch zorgmodel bestaande uit vijf behandelassen, waarvan een drietal medisch-technisch (mentaal, fysiek, persoonlijkheid) en een tweetal medisch-filosofisch (primaire coping en existentiële coping /transformatieve dynamiek).
Centraal bij mobiliteit van geest staat het ontwikkelen van transformatieve vermogens (existentiële coping), hetgeen zich bij de patiënt richt op het bereik van: een goed leven, veranderingsbereidheid en integratie van lessen uit de Boeddhistische filosofie en ethiek. Aldus ziet Ciran mobiliteit van geest als de sleutel voor de opheffing van lichamelijke en geestelijke starheid.
Ciran onderstreept naast de pijler mobiliteit van geest de pijler outcome gestuurde zorg. Ciran tekent voor haar eigen doelgroep patiënten voor het resultaat: volledige participatie in arbeid (betaald/niet betaald) na 8 weken én voor het resultaat: volwaardige en duurzame participatie in arbeid (betaald/niet betaald) na 16 weken. Bij het bereik van deze resultaten staat het mobiliseren van de patiënt centraal. Aan de patiënt worden vaardigheden in zelf- en gezondheidsmanagement geleerd zodat regie op eigen gezondheid kan plaatsvinden in relatie tot volwaardig en duurzaam participeren in de maatschappij. Ciran promoot hiermee nadrukkelijk de ‘gg’ (gedrag en gezondheid) aanpak naar huidige advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ).
Ciran levert met haar resultaatgericht en holistisch zorgproduct duurzaam herstel onder patiënten die geen verbetering zien in eerdere behandeling in de eerste of tweede lijn. Aldus ‘sleutelt’ Ciran niet alleen aan de buitenkant van de mens, maar zet ook daadwerkelijk de patiënt in beweging. Met deze aanpak wordt duurzaam maatschappelijk participeren in relatie tot preventie van latere zorgconsumptie bereikt.
Het Ciran concept is ingebed een geprotocolleerde organisatie van zorg waar interdisciplinaire en samenwerkende zorgteams de spil in de organisatie vormen. Het innovatieve, bewezen Ciran concept is reeds verankerd in 18 door Ciran volledige gecertificeerde expertisecentra verspreid over Nederland.
Missie Ciran
Ciran heeft als missie om te boek staan als hét kwaliteitsinstituut in de zorg voor de eigen doelgroep patiënten met de kernwaarden: landelijk, wetenschappelijk verantwoord, correct gefinancierd, duurzaam, modern: de gouden standaard! Daarnaast staat bij Ciran centraal zowel het wetenschappelijk onderbouwen dat ‘mobiliteit van geest’ een belangrijke gezondheidsbepalende variabele is als het ontwikkelen van producten en diensten op dat terrein voor diverse doelgroepen.
Er is een groeiende erkenning, legitimatie van en ook behoefte aan het Ciran paradigma in de samenleving. Ciran pakt de beperkingen van het huidige gezondheidsmodel aan. Specifiek lijkt het Ciran concept binnen de gezondheidszorg waar kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid onder druk staan een duurzame oplossing te bieden.
Meer informatie:
www.ciran.nl
www.ciranskipr.nl
