De bedoeling van het experiment was om de kosten van de ziekenhuiszorg te verlagen door de productieprikkel weg te nemen. Van 2014 tot 2018 bleek de gedeclareerde omzet in Bernhoven zowaar met 16 procent gedaald. Het aantal DBC’s bleef stabiel en het aantal patiënten is met 7 procent gedaald. De kosten daarentegen, en daar ging het juist om, zijn niet gedaald. Ze stegen inclusief inflatie met ruim 8 procent. Dit alles was de dag na pakjesavond in het Financieel Dagblad te lezen. Het experiment lijkt dus mislukt.
Productieprikkel
Het wegnemen van de productieprikkel is de belangrijkste voorwaarde om de kosten van de zorg te gaan beheersen. Maar het experiment in Bernhoven was destijds vooral een poging om de uit de hand gelopen nieuwbouwkosten te compenseren. Dat is in ieder geval gelukt; het ziekenhuis ging niet failliet. Dit was echter geen goede setting om een deugdelijk en vooral broodnodig experiment te doen. In ieder geval hadden er goede uitkomstindicatoren benoemd moeten worden. En dat is niet de DBC-omzet! Het verlagen van die omzet is voor ieder ziekenhuis een fluitje van een cent. Ontsla je artsen van de verplichting om alle verrichtingen maar oeverloos te registreren en voilà: de gedeclareerde omzet knalt naar beneden. En alle dokters zijn blij. Maar met de kosten gebeurt niets, net als in Bernhoven, want de zorg moet toch geleverd worden.
Staatssteun
De NZa, het CPB en het Radboud UMC gaan het allemaal nog eens beter onderzoeken. Dit heeft geen zin. Het experiment had van tevoren goed ontworpen moeten worden. Nu kunnen er geen conclusies meer aan verbonden worden. Veel belangrijker nog is de vraag: Wat gebeurt er met Bernhoven. In de setting waarin de rest van Nederland moet werken gaat het ziekenhuis namelijk direct failliet. Misschien is staatsteun weer een oplossing zoals bij het Maasziekenhuis in Boxmeer. Ik ben benieuwd. Maar eerlijk gezegd hoop ik dat er nu eindelijk eens een level playing field komt.
Doorleverplicht
Een belangrijker en meer ethisch punt is dat andere ziekenhuizen door de betrokken verzekeraar, met de vermeende positieve bevindingen bij Bernhoven in de hand, lagere budgetten opgelegd kregen. De zorg moest echter wel worden geleverd. Dat heet dan “doorleverplicht”. Mijn gewaardeerde collega’s Wim van Harten en Hans Feenstra spreken zich daarover in het Financieel Dagblad voorzichtig doch verbolgen uit. De feiten zijn dat sommige ziekenhuizen netjes noodzakelijke zorg leveren en daarvoor geen geld krijgen en dat Bernhoven 7 procent minder patiënten ziet en daarvoor wel geld krijgt. Ik heb aan een verzekeraar gevraagd hoe ik binnen de regio in het kader van Zinnige Zorg aan minder bevallingen kan werken. Maar beter lijkt het me dat we gewoon toch betaald worden.
Kleine tegenvaller
We moeten ons, om positief te eindigen, natuurlijk niet laten ontmoedigen door een kleine tegenvaller in de strijd tegen de zorgkosten. Moedig voorwaarts. Er moeten daarom meer experimenten komen op basis van een deugdelijke onderzoeksopzet, maar dan wel opgezet door de zorgsector zelf. Schoenmaker blijf bij je leest. Verzekeren is namelijk al moeilijk genoeg en zorgverzekeraars hebben het ook niet altijd even makkelijk. Ik zou als verzekeraar namelijk slapeloze nachten hebben over wat De Nederlandse Bank vindt van mijn proces voor de premievaststelling als ik de prijs voor mijn zorgpolis verlaag terwijl er een cao in de zorg aankomt van vier procent en ik daarenboven voor heel veel wel geleverde zorg nog niet betaal. Ik moet er niet aan denken!
Jaap van den Heuvel
Voorzitter raad van bestuur Rode Kruis Ziekenhuis
Wijze woorden bij de resultaten van een invloedrijk experiment. Ook waardevolle oproep aan ziekenhuizen om zelf vervolgstappen te zetten. Alleen de toon naar zorgverzekeraars gaat waarschijnlijk niet helpen om duurzame oplossingen te ontwikkelen. Samenwerkingen in deze zijn noodzakelijk voor blijvende oplossingen, hoe moeilijk ook. Ook als je de indruk hebt dat die ander het niet begrijpt. Je mag eerst de ander begrijpen voordat je jezelf begrepen voelt, toch?
🙂