Is het de arbeidsmarkt die ons parten speelt? Wordt er niet goed genoeg gestuurd? Zijn de overschotten op kapitaallasten sneller verdampt door de noodzakelijke en duurdere vastgoedinvesteringen door de overspannen bouwmarkt? Of speelt er nog iets anders?
Doorschuiven van problemen
Mijn inziens zien we een doorschuiven van problematiek. De curatieve opvang (ziekenhuis, ggz en revalidatie) gaat steeds verder in verkorten van de opname en de DBC dwingt tot snel afsluiten. Het patiënt gaat sneller naar huis. Dat lijkt een zeer effectieve en efficiënte werkwijze. Maar dan… Als de patiënt en zijn netwerk/context niet goed voorbereid zijn, dan ontstaan na verloop van tijd de problemen die opgelost moeten worden in het sociaal domein (Jeugdzorg en WMO) en Wlz.
Ook de omgekeerde route levert problemen op. Als in de context van de cliënt behoefte is aan specialistische behandeling (bijvoorbeeld psychiatrie, verslavingszorg) dan zijn er lange wachtlijsten. Als er al specialistische behandeling mogelijk is omdat er geen kennis is van bijvoorbeeld de verstandelijke handicap, niet aangeboren hersenletsel en dergelijke.
Deze situatie betekent vaak overlast, escalatie en incidenten die een zwaarder beroep doen op onder andere de begeleiding in het gezin of in teams. Dat versterkt de arbeidsmarktproblematiek (verloop van medewerkers en verzuim), extra personele inzet om weer tot stabiele situaties te komen ed. Deze druk op resultaten blijft onderbelicht.
Verantwoordelijkheid in de keten
Oplossingsrichtingen als ketensamenwerking, recruitment en on boarding, verzuim aanpak enz. liggen voor de hand. Maar waarschijnlijk heeft elke organisatie daar allang in geïnvesteerd. Ketensamenwerking betekent verantwoordelijkheid nemen over die keten en niet simpelweg vanuit een (logistiek) proces zo snel mogelijk de hete aardappel doorschuiven (blog Melanie Knieriem van 29 november 2019). Het betekent ook structureel ruimte maken voor innovatie en transformatie (blog Skipr Ernie van Dooren van 3 december 2019) in plaats van de financiële druk verleggen.
Wie gaat die verantwoordelijkheid in de keten nemen? Voorstellen en goede initiatieven van betrokken partijen kunnen helpend zijn (denk aan Juiste Zorg op de Juiste Plek, programma Volwaardig Leven) maar leiden tot meer systeembevrediging. Het volgen van het ontstaan van de (langdurige) zorgvraag en onderzoeken effecten van de (zorg) interventies op de (zorg) kosten over de schotten heen.
Martin Lijssen
Voorzitter sectorbestuur gehandicaptenzorg Fizi, Netwerk van zorgfinancials