René van Duuren tijdens zijn presentatie
Dus leek de zoektocht naar een nieuw ethisch businessmodel voor de zorg, die Roche op 16 december in het oude Kwantumgebouw op de Grote Markt in Den Haag startte, riskant. Zouden de deelnemende farmaceuten, zorgverleners, zorgverzekeraars en onderzoekers gaan clashen? … Het pakte heel anders uit. “De meningen lopen niet zo ver uiteen. We zijn gelijkgestemder dan we denken”, concludeerde Guido van den Boom, Chief Sustainability Officer bij Roche Nederland na afloop van de eerste in een nieuwe reeks Roche Dialogues.
Dat er zo’n goede energie in de zaal hing, is niet zo gek. Dat komt mede door het format dat onder andere Celia Noordegraaf, Head of Corporate Communications, voor de Roche Dialogues heeft bedacht. Het draait hier om co-creatiesessies, voorafgegaan door inspirerende verhalen van experts in de zorg. In kleine groepjes worden ideeën bedacht en naar oplossingen gezocht voor dilemma’s in de zorg. Die worden daarna in een plenaire sessie weer tegen het licht gehouden.
De werkwijze kan soms tot hele grote gedachten leiden. “We hebben vanmiddag even een nieuw verzekeringsstelsel én een kostenstructuur voor geneesmiddelen ontwikkeld”, grapte spreker René van Duuren, programmamanager Dure Geneesmiddelen bij Zorgverzekeraars Nederland (ZN), over de sessie met zijn groep. Hij ging in gesprek naar aanleiding van zijn stelling ‘als zorgverzekeraar maak je nooit de juiste keuze’. Daarvoor gaf Van Duuren een inkijkje in de afwegingen die zorgverzekeraars maken bij de vergoedingen van geneesmiddelen en de vele onzekerheden die daar bij komen kijken – zeker als de gezondheidsuitkomsten nog onbekend zijn. Dit terwijl er heel veel geld bij komt kijken: “Dure geneesmiddelen nemen nu negen procent in van de budgetten van ziekenhuizen. De prognose is dat het dertien procent wordt aan het einde van deze kabinetsperiode.”
Barmhartigheid
Wie wel de knuppel in het hoenderhok gooide, was Laurent de Vries, bestuurder van Viattence. Maar daar was hij ook voor uitgenodigd. De Vries, schrijver van blogs over liefdevolle ouderenzorg en fervent twitteraar, trok maart vorig jaar van leer na branded content van Roche in de NRC. Daarom werd hij uitgenodigd om tijdens deze Roche Dialogue zijn licht te schijnen over winst in de zorg en de ethische principes die daarbij zouden moeten gelden.
De Vries vergeleek de farmaceutische industrie met de Berlijnse Muur en het Apartheidsregime in de jaren tachtig: “Alle drie ethisch niet verantwoord, maar een gegeven waarvan je dacht dat het nooit zou veranderen.” Toch zijn twee verdwenen, en de Vries pleitte nu voor verandering van het businessmodel in de zorg. “Niet winst, maar barmhartigheid moet daaraan ten grondslag liggen.” Ook Roche zou dat in een deel van haar bedrijfsvoering kunnen opnemen. “Wat zouden jullie denken van een aparte bedrijfstak, niet Roche Farma, maar Roche Barma?”, zo stelde De Vries voor.
In het algemeen vindt hij dat de farmaceutische industrie niet om winsten en aandeelhoudersbelangen moet draaien. Een manier om dat te realiseren zou publieke financiering kunnen zijn, aldus De Vries, vergelijkbaar met de financiering van academische ziekenhuizen.
Toegang geneesmiddelen
Ingmar de Gooijer is director Public Policy & Reimburcement bij myTomorrows. Die organisatie zet zich in voor betere toegang tot geneesmiddelen die in ontwikkeling zijn. In Den Haag schetste hij de jarenlange ontwikkeling van een medicijn, waarbij vooral de grootschalige derdefase studies erg kostbaar zijn. Naast de hoge kosten zijn beschikbaarheid voor mensen die baat hebben bij het nieuwe medicijn een probleem, en het ontbreken aan voldoende data.
Dat kun je ondervangen, aldus De Gooijer, door het nieuwe medicijn vanaf de tweede fase beschikbaar te stellen aan iedereen – in een zogenaamde ‘curated marketplace’. Zo krijgen patiënten toegang tot de medicijnen, dat levert een schat aan real world data op en de ontwikkeltijd neemt drastisch af. De vraag is alleen: hoe regelen we dit? Tijdens de co-creatiesessie ontdekte De Gooijer weer dat iedereen wel wil, maar het systeem zit vast. Iets moet dit doorbreken.
Politiek
Andere sprekers waren Matthijs Versteegh, directeur van het Instituut voor Medical Technology Assessment (iMTA) van de Erasmus University, Robert Verheij, programmeleider Zorgdata & het Lerend zorgsysteem bij Nivel en bijzonder hoogleraar Transparantie in de zorg vanuit Patiëntenperspectief aan de Tilburg School of Social and Behavioural Sciences en Guido van den Boom, Chief Sustainability Officer bij Roche Nederland. De middag stond onder leiding van Lea Bouwmeester, adviseur health, digitalisering en inclusie en voormalig Tweede Kamerlid voor de PvdA. Als oud-politica sloot ze af met een tip voor alle veranderingsgezinde deelnemers aan deze sessie: “Ga niet zitten wachten op de politiek. Regel het en stap daarna pas naar Den Haag. Make them an offer they can’t refuse.”
Ook in 2020 worden er Roche Dialogues door heel Nederland georganiseerd. De eerstvolgende is op 4 februari in Amsterdam en gaat over de informatievoorziening aan patiënten en artsen over innovatieve behandelingen. Klik hier voor meer informatie en aanmelding.
