Vandaag, 4 maart, is World Obesity Day. Artsen en wetenschappers grijpen deze dag aan om de noodklok te luiden. ‘Obesitas is geen leefstijlkeuze’.
Obesitas
Obesitas verhoogt het risico op verschillende ziekten, zoals diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. Het voorkomen en tijdig behandelen van ernstig overgewicht is daarom van groot belang. De behandeling van obesitas is niet simpelweg minder eten en meer bewegen. De invloed van de omgeving en bijvoorbeeld het gebruik van medicijnen spelen ook een belangrijke rol.
Zorgopleidingen
Stigmatisering van obesitas leidt tot onvoldoende behandeling en meer ziektelast. De samenleving moet daarom beter worden voorgelicht over obesitas en er moet meer aandacht komen voor obesitas in de zorgopleidingen, zo vinden de artsen en wetenschappers. Zij roepen op tot betere voorlichting van de samenleving over voeding en een gezonde leefstijl en tot meer aandacht voor obesitas in de opleiding van artsen, maar ook praktijkondersteuners, paramedici en leefstijl coaches.
Stijgend
Sinds 1990 is er een verdubbeling te zien in het aantal volwassenen en kinderen met obesitas en dit aantal stijgt nog steeds ieder jaar. Uit cijfers van het CBS blijkt dat 50 procent van de volwassenen en 12 procent van de kinderen in Nederland kampen met overgewicht. 15 procent van alle volwassenen en bijna 3 procent van alle kinderen heeft ernstig overgewicht . Dat zijn ruim 2,5 miljoen volwassenen en 100.000 kinderen met obesitas in Nederland.
Aanpak op maat
‘Obesitas is geen leefstijlkeuze. Hoewel voeding en lichamelijke activiteit belangrijk zijn in de preventie en behandeling van overgewicht, spelen ook andere factoren een rol, zoals slaap, stress en medicatiegebruik’, zegt Dr. Gijs Goossens, wetenschapper aan het Maastricht Universitair Medisch Centrum en voorzitter van de Nederlandse Associatie voor de Studie van Obesitas (NASO).
Overheid en zorgverzekeraars
‘Overheid en zorgverzekeraars richten zich met name op het voorkomen van obesitas en dat is niet genoeg’’, zegt Ronald Liem, chirurg en voorzitter van de Dutch Society for Metabolic and Bariatric Surgery. ‘De gevolgen van obesitas zijn groot. Obesitas is een chronische aandoening en verdient daarom ook zorg en behandeling op maat. De mate van overgewicht bepaalt welke vorm van behandeling noodzakelijk is. Er kan dan gekozen worden voor leefstijlbegeleiding, medicijnen, een operatie of een combinatie hiervan.’
Stigmatisering
Mensen met obesitas worden vaak gezien als lui, gulzig en met gebrek aan zelfdiscipline. Ze worden vaak gediscrimineerd op de werkplek, in het onderwijs en zelfs door professionals in de gezondheidszorg, stellen Goossens en Liem. ‘Deze stigmatisering kan leiden tot ongelijkheid, belemmert de toegang tot zorg en zorgt voor extra gezondheidsschade bij mensen met obesitas. Obesitas is geen persoonlijke keuze. Zolang we in Nederland de vooroordelen in stand houden, blijft de drempel naar adequate behandeling en begeleiding voor mensen met obesitas onverantwoord hoog’.
Met 40 jaar ervaring in het beoordelen van de buitenkant van het menselijk lichaam als orthopeed en wervelkolomspecialist ben ik de immer aanwezige relatie van (zeker vroege) adipositas en het hebben van ongezonde houding (hyperkyfose, thoracolumbale kyfose) en een gebrek aan flexibiliteit (buktest, handen al dan niet aan de grond) als epidemiologisch snel te onderzoeken waarheid gaan zien, die kan worden geïmplementeerd in preventiekansen.
Het zeer snel oplopen van incidenties van rugklachten bij kinderen, blessures bij kinderen, darmproblemen bij kinderen, adipositas bij kinderen als gevolg van zitten en gebrek aan goed bewegen (vrij spel, gymnastiek)maakt duidelijk, dat de preventie op deze gelijk oplopende verminderde optimalisatie van gezondheid een gezamenlijk doelobject in de leefstijl van kinderen moet hebben. Het RIVM heeft de sedentaire leefstijl van kinderen al voor meer chronische aandoeningen verantwoordelijk gesteld: DM ( juist ook zonder adipositas), hart- en vaatziekten (ritmestoornissen) en de veelvoorkomende kankersoorten (mamma en prostaat) verantwoordelijk gesteld. Preventie zal moeten komen uit weer oppakken van de ooit effectief uitwerkende hygiëne rond houding en bewegen in de vroege fase van de groei. Zitten legt de stofwisseling in haar slaapstand, Kyfosevorming en verstijving brengen ventilatie, darmwerking en effectiviteit diafragma en buikspieren op blijvende achterstand.