Het lijkt een vanzelfsprekende reflex om zo gauw het over ‘onderzoek’ gaat, dat onderzoek uit te besteden aan ‘bevoegde instanties en personen’. Dit is een valkuil en een gemiste kans. Wat we juist in deze tijd kunnen opbouwen, is het inschakelen van het zelf onderzoekende vermogen van burgers. Net zoals zorg thuis het nieuwe normaal zal worden volgens onderzoeksbureau GUPTA, zal onderzoek thuis dat ook worden. Met een chique woord heet dat Citizen Science, oftewel Burger Wetenschap.
Eigen capaciteit
Dit zelf-onderzoekende vermogen gaat niet alleen over of je zelf kunt vaststellen of je wel of geen corona hebt doorgemaakt. De betrouwbaarheid en beschikbaarheid van testkits voor thuis is momenteel een onderwerp van debat dat ik hier even laat liggen. Dit vermogen gaat vooral over onze eigen capaciteit om vast te stellen op welke manier we ons zelf gezond kunnen houden. Juist door er een formelere onderzoekstint aan te geven, kan hier een stimulerende kracht van uit gaan om leefstijlaanpassingen vol te houden. Dit is de ervaring die Stichting Mijn Data Onze Gezondheid al in diverse projecten heeft opgedaan.
Hardnekkige gewoonte
Hoe ziet dat er dan uit? Heel eenvoudig. Stel: je hebt moeite om een goed dagritme aan te houden nu je zo veel thuis zit. Er ontstaan spanningen met gezinsleden, vluchtgedrag in TV kijken, snacks en drank, en je gaat te laat naar bed. Je probeert voldoende te bewegen, maar het zet nog onvoldoende zoden aan de dijk.
De eerste stap is: maak je doel klein. Wat ga je als eerste verbeteren? Zelf ben ik begonnen met een nieuw bewegingsschema. Inmiddels ga ik ‘s ochtends eerst een kwartier naar buiten, wandel ik tussen de middag en loop ik om de twee dagen hard. Nu ben ik bezig om mijn slaapkwaliteit te verbeteren. Ik heb me voorgenomen om na 22.00 uur niet meer vanaf schermpjes te lezen, geen alcohol te drinken en geen chocola of noten te eten.
Best een opgave, zo heb ik de hardnekkige gewoonte om in bed nog even nieuwssites af te grazen vanaf mijn telefoon. Wat hier enorm bij helpt, is het meten van het effect. Ik draag een simpel hardloophorloge dat ook mijn slaapkwaliteit kan monitoren via mijn polsslag. Elke ochtend krijg ik via de app feedback. Vooral de hoeveelheid en continuïteit diepe slaap is bij mij aan de lage kant. Daar zet ik nu op in.
Wonderlijk verschijnsel
Vervolgens doet zich een wonderlijk verschijnsel voor. Zelfs al is de terugkoppeling die ik van mijn smartwatch krijg niet accuraat, dan ben ik toch veel aandachtiger met mijn leefstijl bezig dan wanneer ik dat niet zou doen. Dus de ‘wetenschappelijke’ kwaliteit van het zelfonderzoek is niet van doorslaggevend belang, maar het feit dát het gebeurt.
Dit is enorm motiverend en effectief. Dit hebben we inmiddels in onze projecten rondom hart- en vaatgezondheid en darmgezondheid waargenomen. Het prikkelt de nieuwsgierigheid en de levenslust. Aandachtige zelfobservatie is een zeer krachtig middel om individuele gezondheid te bevorderen.
Parels
Mijn Eigen Onderzoek is ook een krachtig middel om collectieve gezondheid te bevorderen. Tussen al deze mini-experimenten zitten parels. Mensen verzinnen namelijk van alles om zich zelf gezond te houden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan voedingsaanpassingen, bepaalde supplementen of bewegingstechnieken.
Door deze ervaringen systematisch op te halen en te analyseren en ze gaandeweg te gaan koppelen aan bekende medische metingen en data, zullen we gaan ontdekken hoe gepersonaliseerd de gezondheidszorg zou kunnen zijn. We gaan specifieke subgroepen herkennen die baat hebben bij een bepaalde interventie en die voorheen over één kam geschoren werden. Net zoals het vrouwenhart anders reageert dan het mannenhart. Dit gaat op termijn de gezondheidszorg veel effectiever, goedkoper en laagdrempeliger maken. Met burgers die niet alleen onderwerp van onderzoek zijn, maar er zelf actief aan bij dragen. Dat is de potentie van Burger Wetenschap.
Gaston Remmers
Directeur Stichting Mijn Data Onze Gezondheid