Het onderzoek van brancheorganisatie ActiZ geeft een landelijk beeld van de ontwikkeling van verpleeghuiscapaciteit. 163 ActiZ-leden hebben de enquête begin 2020 ingevuld. Het onderzoek dateert dus van voor de coronacrisis. De effecten van de coronacrisis zijn niet meegenomen.
Bouwplannen
Vooral voor de periode 2021-2023 heeft een ruime meerderheid van de onderzochte verpleeghuisorganisaties concrete bouwplannen. Twee derde van de respondenten verwacht de komende vijf jaar groei van capaciteit. In de hele verpleeghuissector betekent dit ongeveer 14.000 extra verpleeghuisplekken met verblijf en 8.000 extra verpleeghuisplekken zonder verblijf. Wat per regio nodig is aan wonen en zorg verschilt enorm. Zorgkantoren kunnen daar een grotere rol in spelen, volgens de deelnemers aan het onderzoek.
Tekort aan verpleeghuisplekken
ActiZ maakt zich zorgen dat de uitbreiding onvoldoende is om de toenemende vraag naar verpleeghuiszorg de aankomende jaren op te vangen. Eind vorig jaar berekende TNO dat er als gevolg van de vergrijzing minstens twee keer zo veel capaciteit nodig is in verpleeghuizen. Mireille de Wee, ActiZ-voorzitter van de kerngroep Wonen en Zorg: ‘De uitbreiding van de capaciteit is niet voldoende om aan de groeiende vraag te kunnen blijven voldoen. Er zijn nu ruim 20.000 wachtenden voor een verpleeghuisplek en dat aantal groeit elke maand.’
Arbeidsmarkt is grootste belemmering
Veel zorgorganisaties geven aan dat ze best wel meer willen bouwen. Maar diverse obstakels weerhoudt hen daarvan. Zo is er onder verpleeghuizen grote onzekerheid over de toekomstige bekostiging van verpleeghuiszorg. Ze zien te weinig mogelijkheden om te investeren in bouwen. Ook is er een fors tekort aan geschikte bouwlocaties. Als grootste belemmering wijzen de verpleeghuizen op de tekorten op de arbeidsmarkt. De Wee: ‘We hebben te maken met een dubbele vergrijzing. Er zijn steeds meer ouderen die verpleeghuiszorg nodig hebben. Tegelijkertijd gaan er meer medewerkers met pensioen. Om in de toekomst zorg te kunnen bieden aan het toenemend aantal ouderen zou het aantal banen ook ongeveer moeten verdubbelen in de komende twintig jaar.’
Actieplan arbeidsmarkt
Het oplossen van de arbeidsmarktproblemen is volgens De Wee een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheid en de sector. Ze moeten samen concrete plannen maken om het arbeidstekort in de verpleeghuiszorg aan te pakken. ‘Maar meer van hetzelfde is niet de oplossing. Het is nodig de zorg voor ouderen anders te organiseren, anders zullen de wachtlijsten blijven groeien. Jong én oud zullen nadrukkelijker met elkaar in gesprek moeten om tot nieuwe oplossingen te komen.’
Slimme ouderenwoningen
Dit betekent volgens ActiZ onder meer investeren in passende woonvormen waar ouderen langer zelfstandig kunnen wonen. Meer technologie in huis en slimme combinaties tussen professionele zorg en informele zorg thuis, zodat ouderen minder vaak een beroep hoeven te doen op verpleeghuiszorg. ‘De coronacrisis laat zien dat we als samenleving goed in staat zijn om meer naar elkaar om te zien. Het is mooi als we dat vasthouden’, aldus Mireille de Wee. ‘Ook blijken we digitalisering snel te kunnen omarmen. Dit kan goed helpen bij het vinden van antwoorden op de zorgvragen van morgen.’
