Zoals een ziekenhuisbestuurder tegen mij zij: we praten hier al tien jaar over een aantal zaken en het lukte in die tijd nooit om daar verandering in aan te brengen, en nu kon binnen tien dagen plotseling alles. Corona heeft ook blijvend nieuwe inzichten opgeleverd.
Standaard online consult
Voor een belangrijk deel liggen die inzichten op het gebied van de inzet van IT. Het onderwijs zal nooit meer hetzelfde zijn nu instellingen massaal geleerd hebben om online onderwijs te verzorgen. En voor de zorg is het niet anders. Was het eerst regel dat een patiënt na een verwijzing op een poli voor een eerste gesprek werd ontvangen, vanaf nu wordt standaard een online consult ingepland. Dat is sneller, aangenamer en in veel gevallen effectiever. Hetzelfde zal gaan gelden voor controlebezoeken op de poli.
Strak kader
De veranderingen raken echter ook de organisatie van de zorg. Een regionale en landelijke infrastructuur voor de zorg bleek essentieel. We gingen in regio’s kijken hoe de zorg het beste verdeeld kon worden en landelijk hoe de IC bedden ingezet moesten worden. Straks gaan we ook kijken naar hoe we de hele spoedeisende hulp in een strak regionaal en landelijk kader kunnen plaatsen.
En uiteindelijk leren we ook onze lessen over de manier waarop we omgaan met de mensen die in de zorg werken. Dat zorgmedewerkers mensen met een grote betrokkenheid zijn, werd maar weer eens bevestigd. Toen het nodig was en partijen als het Rode Kruis en Actiz mensen opriepen om bij te springen, bleken op korte termijn veel mensen bereid weer in de zorg te gaan werken. Het bleek bovendien mogelijk om die allemaal efficiënt in te zetten.
Adaptieve beroepsgroep
Ook het improvisatietalent bleek groot. Allerlei creatieve aanpakken zagen het licht, soms gericht op het begeleiden van mensen op afstand, soms op de omgang met familieleden, soms op de inrichting van het ziekenhuis of het verpleeghuis. Zorgmedewerkers blijken een zeer adaptieve beroepsgroep.
Tijdelijk extra medewerkers en creatieve oplossingen lijken eenmalige stappen die weer zullen verdwijnen als de zorg weer in normaal vaarwater komt. Maar met als zorg op afstand van noodmaatregel tot nieuwe normaal wordt, zal ook de nieuwe, pragmatische inzet van mensen de nieuwe regel worden.
Beperkt behulpzaam
Corona leerde (wederom) dat het maar beperkt behulpzaam is om te redeneren in termen van beroepsgroepen en functiehuizen. In de praktijk gaat het om het kunnen vervullen van een aantal verschillende taken. Die takenpakketten kunnen per persoon, per afdeling en per tijdvak verschillen.
Sommige mensen hebben er veel plezier in om nieuwe taken op te pakken en ze blijken vaak verrassend vindingrijk. Anderen houden zich liever bij de taken die ze goed kennen en goed kunnen. Daar is niets mis mee. Een goede organisatie is vooral een organisatie die in staat is om te zorgen dat iedereen kan excelleren binnen de takenpakketten die hem of haar passen en die op dat moment aan de orde zijn.
Dat vergt dat leidinggevenden zien wat nodig is én zien wie waar goed op inzetbaar is. Het vergt creativiteit van persoonsafdelingen in de wijze waarop beoordeeld en beloond wordt. En het vergt op landelijk niveau een systeem waarin functiehuizen als rigide indelingsschema’s plaatsmaken voor lokaal maatwerk.
Peter van Lieshout
Ambassadeur van het Actie Leer Netwerk op het thema Werken naar talent