Net als de LVVP (landelijke vereniging van vrijgevestigde psychologen & psychotherapeuten) schreven ook huisartsenvereniging LHV, ggz-platform Mind, de Stichting Handhaving Vrije Artsenkeuze, de zelfstandige klinieken en nog veel meer belangenverenigingen in de afgelopen weken zorgelijke woorden richting het algemeen overleg van komende maandag 8 juni in de Tweede Kamer.
Ongecontracteerde wijkverpleging
Dan staan onder meer vraagstukken op het programma die inzoomen op de verschillen tussen gecontracteerde en ongecontracteerde zorg in de wijkverpleging. VWS wil die contractering bevorderen, ook in de ggz. Eerdergenoemde zorgpartijen verwachten een voorschot op een wetswijziging die vergoeding van ongecontracteerde zorg ook voor andere sectoren beïnvloedt. Het ministerie liet eerder weten dat ze nog per se voor het zomerreces een wetsvoorstel bevorderen zorgcontractering wil behandelen.
‘Net als 2014’
Hoewel de inhoud van het wetsvoorstel nog niet exact bekend is, menen de brancheverenigingen al dat het te veel zal tornen aan de vrije artsenkeuze. Veenendaal: “We moeten ons niet laten afleiden door de thematiek over de wijkverpleging en ggz. Net als in 2014 staat de opheffing van de vrije artsenkeuze op het spel. Er komt een wijziging van de Zorgverzekeringswet aan. VWS wil daar een haakje inmonteren, waarmee ze via AMvB’s (algemene maatregel van bestuur, red.) per deelsector het vergoedingspercentage voor ongecontracteerde zorg kan verlagen. Dit is dus een cruciaal moment, daarom moeten we ingrijpen.”
‘Meer macht zorgverzekeraars’
Ger Jager, voorzitter van de Stichting Handhaving Vrije Artsenkeuzes, verwacht nog geen wetsvoorstel maandag. Maar wel dat de situatie in de wijkverpleging zo wordt voorgespiegeld, dat wetgeving ter bevordering van zorgcontractering nodig lijkt. Zodat VWS vlak daarna met het wetsvoorstel naar buiten kan. Daarom wil Jager zich nu duidelijk uitspreken. “Dit is een opzet tot meer macht voor de zorgverzekeraars.”
Lagere percentages
De brancheverenigingen vrezen dat het restitutiepercentage dat voor ongecontracteerde zorg wordt betaald in veel sectoren lager uitkomt dan de nu gebruikelijke 70 a 80 procent. Veenendaal: “Misschien gaat dat voor sommige sectoren wel naar 0 procent. Ik wantrouw de uitwerking van het wetsvoorstel inderdaad en heb het vermoeden dat VWS alle ongecontracteerde zorg weg wil hebben.” Volgens Veenendaal zou een laag percentage het effect hebben dat patiënten of cliënten niet meer naar die aanbieder toegaan. “Als zorgaanbieder wordt je gedwongen om voor een contract te gaan, ook als eisen van zorgverzekeraars niet redelijk zijn of als er te veel administratiedruk bij komt kijken. En ben je al gecontracteerd, dan is er geen escape als je het niet eens bent met de voorwaarden.”
Ook Jager heeft het idee dat VWS inzet op lagere vergoedingen voor ongecontracteerde zorg. Hij vroeg eerder dit jaar via de Wet Openbaarheid Bestuur (WOB) ambtsstukken op die ten grondslag liggen aan beleid ten aanzien van contractering. “Dat wetsvoorstel moet leiden tot meer contractering, dus dan zullen percentages laag zijn. Zo worden kleine aanbieders zonder contract van de markt gedrukt.”
Aantrekkelijker maken
Volgens de LVVP zijn er voldoende manieren om bevordering van zorgcontractering na te streven. In de hoofdlijnenakkoorden van twee jaar geleden is afgesproken om te werken aan het aantrekkelijk maken van contractering. Daar heeft Veenendaal in de afgelopen tijd weinig van teruggezien. “Staatssecretaris Blokhuis wijst continu naar spreken met zorgverzekeraars over contractering. Dat hebben we veel gedaan, maar het levert weinig op. Zorgverzekeraars vragen extra administratie en kwaliteitsinformatie en focussen verder zich vooral op de kosten, door omzetplafonds in te stellen. Dat doen ze allen op hun eigen manier. Dat maakt het administratief erg belastend.”
‘Van tafel’
Volgens Veenendaal is de naam van het nieuwe wetsvoorstel enigszins verwarrend. “Een wet die contractering bevordert klinkt goed, maar feitelijk gaat de aanpassing van de wet om een afstraffing van ongecontracteerde zorg. Ik heb de details van het wetsvoorstel inderdaad nog niet gezien, maar ik zit al te lang aan tafel met de staatssecretaris om te denken dat hij een konijn uit de hoed tovert dat positief uitpakt voor het stimuleren en aantrekkelijk maken van contractering. Wij verwachten geen ingrediënt dat daadwerkelijk contractering bevordert. Dus willen we het wetsvoorstel van tafel hebben.”
Jager sluit zich daarbij aan. In die 6 centimeter aan papierwerk die hij via zijn WOB-procedure kreeg, zat geen plan om contracteren aantrekkelijker te maken voor zorgaanbieders. “Bovendien willen zorgaanbieders vaak wel een contract, maar zorgverzekeraars niet. Die zeggen tegen kleine nieuwe aanbieders dat ze al voldoende gecontracteerd hebben. Zo krijgen de grote instellingen dus voorrang.” Jager vindt het ook discutabel of de zorgverzekeraar dan wel voldoende gecontracteerd heeft, gezien wachtlijsten in de oogzorg en de ggz. “Dat valt nu lastig te beoordelen.”
Goedkoper of duurder
Veenendaal en Jager waken voor een rapport dat maandag behandeld wordt, waarin VWS op basis van Vektis-cijfers aantoont dat ongecontracteerde zorg duurder zou zijn. Volgens hen is dat op een oneerlijke manier berekend. “Er wordt te veel gekeken naar de kosten per dbc en te weinig naar de kosten per patiënt”, zegt Jager. Volgens Veenendaal en Jager is ongecontracteerde zorg juist goedkoper.
‘Gelijke zorg voor iedereen’
Net als Veenendaal wil Jager niet van het wetsvoorstel weten. Hij heeft er vertrouwen in dat de politiek opkomt voor de vrije artsenkeuze, maandag en daarna en dus niet akkoord gaat met lagere percentages voor ongecontracteerde zorg. “Veel Nederlanders hebben geen geld om 15 procent extra zelf te betalen.” Volgens Jager moet iedereen ongeacht de dikte van z’n portemonnee gelijke zorg krijgen. “Dat is juist zo’n groot goed in Nederland. Als de plannen van VWS doorgaan, zou dat voor ongecontracteerde zorg niet meer gelden.”
Een onevenwichtig en eenzijdig voorstel!
Ook Zorgthuisnl (VVT) heeft grote bezwaren bij dit voorstel en heeft bij VWS al herhaaldelijk kenbaar gemaakt dat dit een onevenwichtig en eenzijdig voorstel is. Die bovendien de vrije keuze aantast.
In het hoofdlijnenakkoord Wijkverpleging is afgesproken dat de contracteergraad omhoog moet en het contracteerproces moet verbeterd worden. Dus meer aanbieders een contract en een betere inzet vanuit zorgverzekeraars om tot een contract te komen. Verzekeraars hebben echter hun inkoop afdeling afgebouwd en willen een landschap waarin alleen een klein aantal vooral grote aanbieders gecontracteerd wordt; de rest moet maar onderaannemer is de redenering van de verzekeraars en de huidige minister.
Zorgthuisnl is voorstander van keuzevrijheid van cliënten en wil dat aanbieders in de gelegenheid wordt gesteld om tegen fatsoenlijke voorwaarden gecontracteerd te worden. Dit is al jaren een issue. Nu worden er te lage tarieven en onwerkbare budgetplafonds geboden en is contracteren voor aanbieders vaak niet aantrekkelijk. En degene die wel een contract zoeken worden door verzekeraars massaal genegeerd: te klein, al voldoende zorg ingekocht etc. De NZA staat er bij en kijkt er naar; ondanks dat bij herhaling blijkt dat er niet voldoende zorg is ingekocht en er bijgecontrateerd moet worden.
Het wetsvoorstel “Bevorderen contracteren” richt zich nu niet echt op het bevorderen, maar geeft de minister de gelegenheid (het haakje door de kanbepaling) om de keuzevrijheid te beperken en ongecontracteerde zorg onaantrekkelijk te maken (per sector) door de vergoeding ongecontracteerde zorg verder te verlagen. Dat vinden wij onacceptabel! Als er werkelijk bevordering contracteren wordt nagestreefd dan zou het wetsvoorstel instrumenten moeten bevatten om verzekeraars te prikkelen om de contracteergraad te verhogen. Maar niets daarvan. De titel suggereert dat beide partijen die in een contract bijeen komen – de zorgverzekeraar en de zorgaanbieder – alle twee in gelijke mate “bevorderd” worden om het contract als centraal instrument in te zetten, maar op onze vragen (wij hebben de tekst en het advies van de raad van State nog steeds niet ontvangen) krijgen wij niet de indruk dat er überhaupt een haakje is opgenomen om de verzekeraars te prikkelen tot meer en betere contracten te komen. Dus in ons oordeel: onevenwichtig en eenzijdig. En niet passend bij de grondgedachte van dit zorgstelsel waar de ontwerpers het contracteren als centraal instrument zagen en de ongecontracteerde zorg als onlosmakelijk onderdeel van een stelsel waar keuzevrijheid een fundamentele warde vormt. Het zou de Tweede Kamer sieren als ze behandeling van dit voorstel van de urgentie-lijst haalt en bijvoorveeld eerst de toekomst van de zorg na Corona bekijkt en bijvoorbeeld de toegezegde contourennota afwacht.
De vergadering begint om 14:00 uur. Hier is de link naar de agenda: https://www.tweedekamer.nl/debat_en_vergadering/commissievergaderingen/details?id=2020A02111
De livestream is hier te volgen: https://www.tweedekamer.nl/vergaderingen/livedebat/plenaire-zaal
Kijken welke cijfers misbruikt worden om de vrije artsenkeuze in te dammen. Als deze vergadering leid tot een wetsvoorstel wat er door komt in de Tweede en Eerste Kamer zal dit de zorg alleen nog maar minder toegankelijk maken voor iedereen, met name voor de verzekerden met een smalle beurs. De wachttijden zullen toenemen voor de mensen die niet meer naar ongecontracteerde zorgverleners kunnen vanwege de kosten. Deze moeten gedwongen kiezen voor gecontracteerde zorgverleners met niet toereikende budgetten en compleet lopen aan de lijn van de zorgverzekeraars.
De tijd zal het leren.