Nu investeren in de publieke gezondheidszorg loont

Laten we de lessen van de corona crisis benutten en sommige reeds langslepende zaken voor eens en altijd goed regelen. Laten we niet wachten op de volgende crises en incidenten met vergaande negatieve gevolgen voor de volksgezondheid, terwijl we die deels van te voren kunnen voorspellen. Maar laten we vooral niet wachten tot bestaande en nieuwe problemen in de publieke gezondheid uit de hand lopen.

Waarom nu ineens wel?

Er gebeurt nu toch al veel? Zeker! Er gaat geld, veel geld, naar de bestrijding van Covid-19, de ontwikkeling van nieuwe medicatie en een vaccin, de zorg voor coronapatiënten. De publieke gezondheidszorg heeft door de coronacrisis en de aanpak daarvan zeker ook een boost gekregen. Wat denkt u van de extra financiering en personeelsinzet bij de ggd’en en hun koepelorganisatie GGD GHOR Nederland. Tientallen mensen zijn aangesteld om alles in goede banen te leiden.

De vraag die hierbij rijst is waarom dat nu ineens wel kan. Waarom hebben we in Nederland niet al lang een goed gefinancierde structuur die inzetbaar is bij uiteenlopende crises waarbij de volksgezondheid in het geding is? Het Nationaal Veiligheidsprofiel schetst de waaier aan ellende die op ons af kan komen. We zullen in de toekomst vaker moeten reageren op gezondheidsdreigingen. En liefst op een manier die onze schatkist niet direct plundert. Dit betekent bouwen aan een flexibele crisisorganisatie met belangrijke preventieve en anticiperende taken.

Denk hierbij niet alleen aan GGD’en en het RIVM, maar bijvoorbeeld ook aan het Rode Kruis, de huisartsen en thuiszorg, de veiligheidsregio’s en de zorgverzekeraars.

Leren van ‘low-cost structuur’ in Engeland

We kunnen leren van de ervaringen in Engeland. Daar heeft men sinds enkele jaren een zogenaamde ‘Resilience Forum’ in ieder district. Een ‘low-cost’ structuur gericht op samenwerking van enkele tientallen organisaties die inzetbaar en ondersteunend zijn voor de belangrijkste hulpverleners en specifieke instanties bij acute en minder acute problemen op het gebied van de publieke gezondheid.

Ondermaatse transparantie

Even terug naar de ad hoc inzet van middelen en mensen bij de coronacrisis. De transparantie over hoe dit geregeld gaat worden is ondermaats. Welke bestuurlijke belangen zijn er om de huidige gezondheidscrisis het hoofd te bieden? Hoe wordt het huidige uitgangspunt, de bescherming van de volksgezondheid, doorgezet op de langere termijn? Nu investeren in de publieke gezondheidszorg, in meer fte’s, samenwerkingsstructuren en financiële middelen, loont om in de toekomst de kosten van crises en incidenten te beperken.

Nu investeren in publieke gezondheid

Het is nodig dat bestuurders inzien dat in de toekomst kosten en maatschappelijke schade die voortkomen uit nieuwe crises niet voorkomen maar wel gereduceerd kunnen worden als er nu al flink meer wordt geïnvesteerd in de publieke gezondheidszorg. Daarvoor hoeven we niet te wachten op een evaluatie die mogelijk nog jaren zal duren. Er is al jaren niet meer geïnvesteerd in de publieke gezondheid gericht op bestaande problemen. Het is nu het moment om artsen Maatschappij en Gezondheid, al of niet met bepaalde specialismen, zichtbaarder te maken.

Zichtbaar is niet genoeg, er moeten meer artsen komen en in centralere posities. Als we de volksgezondheid – en de verplichtingen zoals omschreven in de wet Publieke Gezondheid – serieus nemen, dan betekent dit dat we investeren. Het leveren van goede publieke zorg is specialistenwerk. Het vergt goed opgeleide professionals en een infrastructuur om kennis te kunnen opbouwen en implementeren.

Lessen uit corona benutten

Hoe kunnen we investeren? Als eerste lijkt een aanpassing van de Rijksbegroting Volksgezondheid nodig voor structurele borging van de publieke gezondheidszorg. Hetgeen overigens niet alleen nodig is qua niveau van taakuitvoering, maar ook qua eenduidigheid en eenvormigheid van regio’s om regio-overstijgende issues gezamenlijk op te kunnen pakken. De boodschap is: borging van geld voor een adequate uitvoering van WPG taken. Publieke gezondheidszorg is een specialisme. Het is specialistenwerk. Laten we de lessen van de coronacrisis benutten om de lacunes in onze publieke gezondheidszorg in te vullen!

Peter van den Hazel Denkgroep Publieke Gezondheid rondom Covid-19