Geen enkel ziekenhuis zal door de coronacrisis in de rode cijfers belanden. Dat is een harde afspraak die de NVZ in juli heeft gemaakt met zorgverzekeraars en het ministerie van VWS over de financiële afhandeling van de coronacrisis. De impact van de crisis is zo enorm, dat alle partijen beseffen dat er uitzonderlijke afspraken nodig zijn. “Die stellen in feite het hele zorgstelsel van concurrentie buitenspel in 2020”, zegt David Jongen, bestuursvoorzitter van Zuyderland en vice-voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ). “Er is één landelijk contract voor alle ziekenhuizen en zorgverzekeraars. Er is in 2020 geen concurrentie tussen ziekenhuizen en tussen zorgverzekeraars onderling.”
Hardheidsclausule
De coronacompensatieregeling bestaat uit drie onderdelen: het vaststellen van een aanneemsom voor 2020 per zorgverzekeraar per ziekenhuis, het vaststellen van de minder- en meerkosten per instelling en een hardheidsclausule voor het geval een ziekenhuis in de rode cijfers komt.
Momenteel laten NVZ en ZN de financiële parameters van de afspraken doorrekenen voor zo veel mogelijk ziekenhuizen. Dat moet inzicht geven in hoeveel ziekenhuizen er een beroep moeten doen op de hardheidsclausule. “Als blijkt dat heel veel ziekenhuizen er toch niet uitkomen en een beroep moeten doen op de hardheidsclausule, dan moeten we de parameters bijstellen”, aldus Jongen.
EY: waiver aanvragen
Maar ondanks de harde afspraken kunnen ziekenhuizen toch in financieel zwaar weer belanden als banken vasthouden aan de financiële targets die zijn afgesproken voor de coronacrisis. Door de coronacrisis zullen maar weinig ziekenhuizen erin slagen om op het begrote rendement uit te komen voor 2020. En dat heeft weer gevolgen voor andere financiële parameters als solvabiliteit, liquiditeit en EBITDA, een maat voor de verdiencapaciteit van bedrijven die banken ook in de zorg gebruiken. Over die parameters maken banken afspraken met ziekenhuizen bij het afsluiten van leningen. Op het moment dat ziekenhuizen die targets niet halen, kunnen ze problemen krijgen met het afsluiten van leningen. Consultancykantoor EY verwacht dat veel zorginstellingen een waiver zullen moeten aanvragen bij banken.
Banken: geen zorgen
Banken maken zich vooralsnog echter nog geen zorgen over de financiële situatie van zorginstellingen. Michiel Kuiper, adviseur en secretaris van de werkgroep Zorg bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), wijst in een interview op Skipr op de continuïteits- en compensatieregelingen. Die dekken grotendeels de tekorten door het wegvallen van inkomsten en de extra kosten voor de coronacrisis. Bovendien mogen bedrijven, dus ook zorginstellingen, een half jaar lang hun aflossingen opschorten.
Soepelheid bij nieuwe leningen?
Maar Jongen is niet gerustgesteld. Hij vindt dat de banken er zo wel erg makkelijk vanaf komen. “De overheid, zorgverzekeraars en ziekenhuizen lossen tot nu toe de financiële problemen van de coronacrisis samen op. Daardoor krijgen ziekenhuizen geen problemen met liquiditeit. Maar wat gaan banken doen als zorgaanbieders de afgesproken parameters voor solvabiliteit en EBITDA niet halen? Knijpen ze dan een oogje dicht? Hoe wegen ze dat bij het afsluiten van nieuwe leningen? Daar hoor ik Kuiper niets over zeggen. Banken draaien om de hete brei heen.”
Coronabril
Jongen krijgt uit het hele land zowel goede als zorgwekkende signalen. “Ik hoor van collega’s dat banken mee bewegen. Maar ik vang ook andere geluiden op van collega-bestuurders die vinden dat banken wel erg streng vasthouden aan hun targets. Daarom roepen wij banken op om met een coronabril naar de financiële targets te kijken en mee te bewegen. Als ze met dezelfde ogen blijven kijken naar de afgesproken criteria, dan krijgt geen ziekenhuis meer een lening.”
Verantwoordelijkheid banken
Ziekenhuizen moeten veel geld lenen om te investeren in gebouwen, medische technologie en innovatie. Jongen vindt dat ook banken een verantwoordelijkheid hebben als het gaat om de digitalisering van zorg en de juiste zorg op de juiste plek. “Sommige ziekenhuizen hebben een rendement van 3 procent afgesproken, maar dat gaat geen ziekenhuis dit jaar halen. Banken kunnen dan niet boeterentes vaststellen of bijzonder beheer instellen. Ze zullen ook een stapje terug moeten doen en soepeler met de criteria moeten omgaan.”
Ziekenhuizen krijgen hun “Corona-zorg” en hun extra gemaakte kosten vergoed. Daarnaast hebben ze afspraken gemaakt. Corona is een bedrijfsrisico voor ziekenhuizen. Hier hadden ze betere reserves voor kunnen aanleggen. Hebben veel ziekenhuizen niet gedaan. Daarnaast is het een onjuiste bedrijfsbeslissing om in tijden van “Corona-recessie“, zoals de huidige, extra te lenen en investeringen te doen in allerlei leuke zaakjes die ze innovatie, digitalisering noemen. De heer Jongen moet zijn verantwoordelijkheid niet tellens verschuiven naar andere partijen. Hij is zelf verantwoordelijk voor zijn ziekenhuis-organisatie. Hij en zijn team hebben afspraken gemaakt. Daarnaast kunnen ziekenhuizen nog bezuinigen door de afspraken met de MSB’s open te breken en lager bij te stellen. Marktwerking (concurrentie) is dit jaar niet aan de orde, dus hoeven specialisten ook geen marktconform inkomen te genieten.
Ziekenhuizen krijgen hun “Corona-zorg” en hun extra gemaakte kosten vergoed. Daarnaast hebben ze afspraken gemaakt. Corona is een bedrijfsrisico voor ziekenhuizen. Hier hadden ze betere reserves voor kunnen aanleggen. Hebben veel ziekenhuizen niet gedaan. Daarnaast is het een onjuiste bedrijfsbeslissing om in tijden van “Corona-recessie“, zoals de huidige, extra te lenen en investeringen te doen in allerlei leuke zaakjes die ze innovatie, digitalisering noemen. De heer Jongen moet zijn verantwoordelijkheid niet tellens verschuiven naar andere partijen. Hij is zelf verantwoordelijk voor zijn ziekenhuis-organisatie. Hij en zijn team hebben afspraken gemaakt. Daarnaast kunnen ziekenhuizen nog bezuinigen door de afspraken met de MSB’s open te breken en lager bij te stellen.