De waardering voelde goed en tegelijkertijd bijna onwerkelijk. Voor het eerst ging het niet over regels. Protocollen, audits en kwaliteitssystemen waren van ondergeschikt belang. Niemand vroeg om menselijke prestaties met cijfers te verantwoorden. Het was crisis.
Vertrouwen
Om de ziekenhuizen niet voor de voeten te lopen in hun levensreddende werk, besloten de inspectie, Nederlandse Zorgautoriteit en zorgverzekeraars om de teugels in de handhaving te laten vieren. De zorgprofessionals kregen (eindelijk) het vertrouwen.
En zie wat er gebeurde, ook in het Elkerliek Ziekenhuis. Onze medewerkers deden wat ze altijd al doen en waar ze zo goed in zijn. Ze lieten hun hart spreken en bundelden hun expertise. Samen stegen zij tot grote hoogte en maakten ze het verschil voor ernstig zieke corona-patiënten.
Beste oplossing
Vanuit de dialoog zochten zij steeds naar de beste oplossing, rekening houdend met het ziektebeeld en de persoonlijke wensen. De samenwerking ging als vanzelf. Om maar aan te geven wat vertrouwen met professionals doet. Wat er gebeurt als we de regels ondergeschikt maken aan mensen en de zorg terugbrengen naar de basis.
Controles hervat
De coronacrisis heeft blootgelegd wat er mis is met de inrichting van ons zorgstelsel. In plaats van vertrouwen regeert het wantrouwen. En dat zit heel diep. Nadat de corona-storm in mei was bedwongen, stuurden dezelfde stakeholders een nieuwe brief naar ons ziekenhuis. De boodschap: regels blijven regels, de controles worden weer hervat.
Als het om handhaving in de zorg gaat, zijn we de afgelopen decennia volledig uit de bocht gevlogen. Het ziekenhuis is een bedrijf geworden waarin prestatienormen en productieprikkels tot norm zijn verheven. De gemiddelde zorgprofessional is 30 tot 40 procent van zijn tijd bezig om zijn handelingen administratief te verantwoorden. Voor elke regel is er een kwaliteitscontrole en voor elke interne controleur staat er weer een externe controleur klaar om diens werk te controleren. Het wantrouwen heeft zich opgestapeld en dreigt de zorg onbetaalbaar en ontoegankelijk te maken.
Pijn en frustratie
Geloof het of niet, maar in het Elkerliek hoor ik medewerkers terugverlangen naar de crisismaanden. De tijd dat ze hun prestaties niet tot in detail hoefden te verantwoorden, maar samen voor zieke patiënten door het vuur gingen.
Zorgprofessionals hebben niet de eed afgelegd om kwaliteitslijstjes af te vinken, zij willen zorgen, van betekenis zijn. Dit vertrouwen is hen weer ontnomen en dat zorgt voor veel pijn en frustratie. De lege schoenen op het Malieveld spreken wat dit betreft boekdelen.
Niet te laat
Het is nog niet te laat. We kunnen het tij keren als we de bureaucratie en regeldruk durven doorbreken. Waarom zouden we een gesprek met de patiënt over mogelijke complicaties van zijn behandeling naderhand nog eens integraal vastleggen in het dossier als we ook kunnen vermelden: ‘Complicaties besproken.’ Dan werk je vanuit vertrouwen. Een positieve grondhouding, namelijk dat zorgprofessionals hun vak verstaan en het beste voor hebben met hun patiënten. Daar hoeft niemand aan te twijfelen.
Vanuit het hart
Tegen beleidsmakers zou ik willen zeggen: laten we leren van de afgelopen maanden. Geef onze zorgprofessionals het vertrouwen. Als de corona-crisis iets heeft geleerd dan is het wel dat zij dit vertrouwen dubbel en dwars waard zijn. Laten we de zorg dus verlossen van het gestapelde wantrouwen en weer terugbrengen naar de basis. Zorg zoals zorg ooit bedoeld is. Professioneel en vanuit het hart.
Eveline de Bont
Voorzitter raad van bestuur Elkerliek Ziekenhuis
Mooi artikel! Marktwerking zorgt voor veel te veel complexiteit en regeldruk. Zou het niet mooi zijn als we bv van de complexe DOT (DBC) methodiek af zouden kunnen komen. We leven in een wereld waarin alles transparant moet zijn en verantwoord moet kunnen worden (bv WGBO). Dat levert ook zeker voordelen op en zo’n ontwikkeling hou je niet tegen, maar ik denk dat een grote boosdoener het complexe, veel te dure EPD systeem is waar ziekenhuizen mee werken en waarbij de leverancier veel te veel macht naar zich toegetrokken heeft. Het ziekenhuis zit in een spagaat tussen dit soort systemen die zich heel log ontwikkelen en (deels) terecht klagende artsen. Het zou toch veel makkelijker zijn als zo’n leverancier het EPD bouwt rondom getypte teksten. Of nog beter gesproken woord en beeld. De techniek om tekst en woord goed te kunnen ontrafelen is er al lang. Het ontrafelen van beeld gaat ook snel vooruit. De arts of assistent hoeft niet 8 schermen door te lopen maar typt de belangrijkste zaken in, spreekt dit in of filmt dit. Intelligente algoritmes ontrafelen dit en slaan het op zodat het in het EPD en voor analyses/dashboards gebruikt kan worden. Helaas zijn we dan denk ik wel 10 jaar verder voordat dit in de kern van een EPD is doorgesijpeld.
Michiel Bijnen
(Collega in het Elkerliek)