Mijn wijlen tante Riet zei vroeger altijd: ‘Eerst het nodige, dan het nuttige en dan pas het aangename’. Dat is een handige manier om je tijd in te delen. Goed voor je geweten ook. Maar ook wel enigszins voorspelbaar. En een beetje saai. In de praktijk (lees: binnen mijn gezin) werkt de spreuk overigens uitstekend. Andersom dan. Herkenbaar? Toch liet deze spreuk mij niet los bij het schrijven van deze blog. Ik denk een mooie leidraad voor een aantal overwegingen ten aanzien van administratieve lasten initiatieven.
Eerst het nodige
Het nodige begint met een stip aan de horizon. Is er een duidelijke visie op administratieve lastenverlichting voor de komende jaren? Dit hoeft geen boekwerk te zijn, maar kan ook in een paar A4-tjes. Waar je naartoe wilt. Welke initiatieven er zijn. Welke knelpunten er nu in jouw organisatie worden ervaren. Dit in samenhang bekijken, geeft kaders waaraan je je besluiten kunt toetsen. Samen met noodzakelijke veranderingen, zoals de overgang naar het nieuwe zorgprestatiemodel (ZPM), kun je dan een concreet stappenplan maken.
Als iets noodzakelijk én urgent is, dan kun je daar maar beter direct mee starten. Het ZPM gaat vanaf 1 januari 2022 de nieuwe bekostiging voor geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg worden. Het is een bekostiging met eenvoudige regels en duidelijke nota’s. Met eerlijke vergoedingen voor gepaste zorg. En met niet meer administratie dan nodig is. Deze nieuwe bekostiging start dus al over minder dan vijf kwartalen. Een andere werkwijze voor behandelaren (geen indirecte tijd registreren), aanpassingen in IT omgeving (zoals tijdstaffels consulten), berekenen van de financiële impact (simulatie), contractering, sturen op beroepsafhankelijke tarieven, enzovoort. De implementatie hiervan raakt dus je bedrijfsvoering en besturing. Maar ook je verantwoording.
Dan het nuttige
Het nuttige draagt op korte of lange termijn bij aan een betere bedrijfsvoering. Of aan een interessante business case. Hieronder valt Horizontaal Toezicht in de zorg (HT). Dit is een vorm van samenwerking tussen zorgverzekeraar en zorgaanbieder die steunt op vertrouwen, wederzijds begrip en transparantie in handelen. HT richt zich op de rechtmatigheid van de zorguitgaven. Voor nu geen harde deadline. Maar op termijn wel op allen van toepassing. In het verantwoordingsarrangement van het ZPM zitten duidelijke raakvlakken met HT. Zoals risicogerichtheid, procesbeheersing. Het zorgprestatiemodel is het fundament. Hier beginnen we mee. Maar HT is een logische vervolgstap!
Ben je al over op HT? Of ben je bijna zo ver? Gefeliciteerd! De belangrijkste knelpunten ten aanzien van registreren en declareren zijn opgelost. Hierdoor kan een soepele overgang naar het ZPM plaatsvinden! Eenmalig zal dit wel extra werk opleveren. Een grote wijziging in wet- en regelgeving betekent namelijk impact op proces, risico en beheersmaatregel. Dit moet worden verwerkt én afgestemd met de representerende zorgverzekeraar.
Ben je nog niet over op HT? Dan heb je twee keuzes. Ofwel je combineert het met de implementatie van het ZPM in het aankomende jaar. Of je doet het later… (of optie drie: je ontkent dat het bestaat). Combineren van beide trajecten is zeker een optie en heeft (eerder) voordelen. Maar betekent ook veel tegelijk. Met afhankelijkheden van bijvoorbeeld het nog in te richten EPD. Wat het een complexe verandering maakt. Ik zou het volgende doen. Start de implementatie van HT in het najaar van 2021 op en combineer dit met de verantwoordinguitgangspunten van het ZPM. En zorg ervoor dat je eind 2022 de implementatie hebt afgerond. Dan heb je een tweejarenplan met een duidelijke volgorde. Vanaf 1 januari 2023 staat dan de effectieve bedrijfsvoering, besturing én verantwoording!
En dan pas het aangename
Het aangename. Dat moet van niemand. Ook niet op termijn. Maar het voelt wel goed én levert iets op voor je organisatie. Dit kun je direct oppakken. Of later, als het uitkomt. Het ministerie van VWS heeft samen met de zorgsector het programma [Ont]Regel de Zorg opgesteld, met als doel dat zorgverleners minder regeldruk ervaren. Gezamenlijk worden onnodige regels geschrapt. Er wordt gestimuleerd hier in de eigen organisaties mee aan de slag te gaan. Dit leidt tot meer tijd voor zorg en meer werkplezier! Ook ‘lokale’ initiatieven vallen onder deze categorie.
Deze aangename categorie is facultatief. Maar daarmee niet minder interessant. Zeker niet als dit concreet bijdraagt aan het realiseren van je organisatie visie en doelen op dit thema. Of als het direct helpt bij het verbeteren van je bedrijfsvoering of ervaren knelpunten. Het kan ook de effectiviteit vergroten bij ‘nodige’ of ‘nuttige’ trajecten. Een voorbeeld hiervan is het stoppen met de minutenregistratie van indirecte tijd. Hiermee kun je grotendeels een niet financiële simulatie op het ZPM doen. De behandelaren kunnen vast wennen aan het stoppen met indirecte tijd schrijven. Eventuele bijzonderheden komen aan het licht. Hierdoor kun je tijdig bijsturen, als dat nodig is. En tot slot heb je nu al minder administratieve lasten.
Spreuken op tegeltjes doen het altijd goed. Ze hebben altijd wel een kern van waarheid en blijven lekker hangen. Zo zei een ex-collega eens dat een goed huishouden te herkennen is aan de wijn in het wijnrek en de boeken in de kast. Wellicht een leuke kapstok voor een volgende blog. Voor nu houden we vast aan de tegeltjeswijsheid van tante Riet. Althans, als het gaat om het verminderen van administratieve lasten!
Bas Winkels