We weten in ieder geval dat er in eerste instantie niet genoeg vaccins zijn om iedereen te vaccineren. De overheid verwacht dat er in het eerste kwartaal van 2021 3,5 miljoen vaccins beschikbaar zijn. Vertaald naar patiënten gaat het om 1.75 miljoen patiënten: 2 dosis met tussentijd van 1 maand.
De Gezondheidsraad heeft een advies opgesteld met daarin een voorstel voor prioritering. Daarbij is de verwachte gezondheidswinst een belangrijk criterium. Kwetsbare groepen en mensen die een verhoogde kans hebben omdat zij beroepsmatig een vergroot risico op besmetting hebben, eerst.
De Gezondheidsraad noemt de volgende groepen:
- Mensen boven de 60 jaar
- Mensen met een verhoogd risico op ziekteverloop en sterfte
- Zorgmedewerkers met direct patiëntencontact
Het toepassen van deze criteria leidt tot enorm aantal te vaccineren burgers. We hebben meer dan 4 miljoen mensen van 60 plus. Er werken 1,4 miljoen mensen in de zorg en ongeveer 2 miljoen mensen onder de 60 jaar heeft 2 of meer chronische aandoeningen. Samen voldoen ongeveer 7 miljoen mensen (rekening houdend met overlap) aan de criteria.
Beleid is één en organiseren iets anders
De handvatten die de Gezondheidsraad geeft zijn goed ontvangen, maar nog wel algemeen. Met andere woorden hoe zorgen we dat de kwetsbaarste mensen als eerste aan de beurt zijn bij de te verwachtte schaarste? De meest kwetsbaren zijn die burgers, die het meeste risico lopen op het ontwikkelen van complicaties van COVID-19 zoals ziekenhuisopname, sterfte en ‘long COVID’.
Ter illustratie: Binnen de grote groep van 4 miljoen 60+ zitten veel mensen, die niet aan een definitie voor ‘kwetsbaar’ voldoen. Er zijn talloze vitale ouderen, nog zonder aandoeningen die een actief leven leiden. Daartegenover staan 40-jarigen: met overgewicht, beginnende diabetes en roken. Wie loopt het meeste risico op het ontwikkelen van complicaties van COVID-19 ? Het afgelopen jaar zijn in Nederland, onder meer vanuit Deloitte en NIVEL, cijfers gepubliceerd over risicoprofielen. Deze risicoprofielen kunnen benut worden voor een meer gepersonaliseerde vaccinatie strategie. Dit zal naar verwachting ook de vaccinatie graad ten goede komen.
Benut de gegevens uit het EPD van de huisarts
Huisartsen voeren al minimaal 20 jaar een gestructureerd digitaal dossier, waarin via de zogenaamde ‘probleemlijst’ de aandoeningen van patiënten zijn beschreven. Door gerichte zoekcriteria te ontwerpen, met als doelstelling het prioriteren van de meest kwetsbare patiënten kan een gerichtere en dus gepastere vaccinatie worden gerealiseerd. Als input voor de zoekcriteria zijn de genoemde risicoprofielen onmisbaar. Een algoritme kan deze actie uitvoeren.
Huisartsen kennen hun patiënten en weten wie kwetsbaar is en een vergroot ziekterisico heeft. Zij kunnen onderscheid maken tussen de zestiger die de Mont Ventoux opfiets en de veertiger met beginnend COPD en suikerziekte. Zij kennen de moeder met een slecht werkend immuunsysteem die haar kind vanwege het risico op besmetting niet naar school laat gaan. Nadat het algoritme zijn werk heeft gedaan zou een beoordeling door de huisarts van de geselecteerde patiënten de kwaliteit van de selectie verder kunnen vergroten.
Pak de handschoen op
Het concretiseren van de zoekcriteria is een proces waaraan verschillende partijen een bijdrage moeten leveren. We willen geen stroperig proces maar een pressure cooker, waarna binnen 4-6 weken een plan op tafel ligt.
Goed beleid staat of valt met een goede uitvoering. Daarom een oproep aan onze overheid. Kom nu in actie, neem initiatief voor het ontwikkelen van een plan, stel een projectleider aan. Geef de kaders aan: wat kan landelijk (bijv. formuleren selectie criteria, checks en balances privacy wetgeving, werkzaam binnen alle HIS’en) wat regionaal (bijv. logistiek en distributie) en wat lokaal. Stel een duidelijke deadline. Organiseer niet alleen de inkoop van vriezers en de inrichting van de testlocaties maar organiseer ook de schaarste op het niveau van de burger!
Yolande Waterreus
Arts-epidemioloog en bestuurder in de zorg
Het is onduidelijk welke werkzaamheid de komende vaccins hebben: verlagen ze de mortaliteit, ziekenhuisopnames, IC-opnames? Verkorten ze de duur van de ziekte, verlichten ze de symptomen? Voorkomen zij besmettelijkheid? Niemand die het weet – het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) heeft nog niet één onderzoeksverslag voorgelegd gekregen. Veel artsen zijn kritisch, maar hun geluid laat de media niet zien. Het is de mensheid de afgelopen 50 jaar niet gelukt om een goed anti-coronavaccin te ontwikkelen, zelfs niet tegen de griep. Zou het dan in 6 maanden wel lukken tegen SARS-Cov-2? Schijnbaar gelooft u er heilig in op basis van fabrikanten-PR. Vreemd