Uiteraard zaten er in deze samenwerkingsmodus ook wel rafelrandjes, maar van alle kanten werd beleden hoe goed er werd samen gewerkt. Mocht er dan toch een sector niet goed bijzitten dan werden alle zeilen bijgezet om dit op te lossen. Hier moesten we uit leren, lessen voor de toekomst, hoe de zorg ook gezamenlijk vorm en inhoud kan worden gegeven. Over de eigen grenzen heen kijken en nog belangrijkere handelen.
Was de huidige marktwerking wel zo handig en zouden we het niet anders moeten herinrichten? Meer toekomstbestendig inrichten, zodat ook indien er zich weer een dergelijk scenario zou aandienen, de basis alvast was gelegd. Van alle kanten werd daar positief op gereageerd. Een mooie opbrengst die voortkwam uit een aanpak om te komen tot een gezamenlijke bestrijding van het virus. Een prachtige gelegenheid ook om ook alvast gezamenlijk voor uit te kijken naar een aanpak hoe het zou kunnen gaan als er een vaccin zou zijn. De zomer gaf daartoe de ruimte, het lijkt erop dat daar geen invulling aan is gegeven.
Landjepik
Dan dient zich namelijk in het najaar de eerste tekenen aan van een oplossing voor het virus en hoe verder in het jaar, hoe brozer de samenwerking uit het voorjaar lijkt te zijn. In plaats van dat de inhoudelijke deskundigen (specialisten) van de verschillende onderdelen in de zorg gezamenlijk een routekaart maken hoe om te gaan met de vaccinatiemogelijkheden, wordt het alweer heel snel ieder voor zich en landjepik.
Het korte termijn denken heeft zich weer op de voorgrond genesteld en de eigen sector is weer belangrijker dan de ander. Men rolt alweer over elkaar heen om maar duidelijk te maken welke sector belangrijker is en dus eerder aan de beurt is om te vaccineren. Ieder sector probeert zijn eigen lijnen en lobby te benutten om maar duidelijk te maken hoe belangrijk ze zijn. Indien de tijd was benut, het is daar overigens nog steeds niet te laat voor, en er een zorgbreed draagvlak was gevonden, had het OMT en de minister dit niet zomaar naast zich neer kunnen leggen. De regie was dan bij de zorg zelf gebleven en men had dan ook nog eens blijk gegeven dat de samenwerking iets blijvends blijkt te zijn.
Door nu niet zelf de regie te nemen en afwachtend te zijn, nemen anderen de regie en de keuzes over, rekening houdende en wetende dat er toch geen breed gedragen samenwerking in de zorg mogelijk is en zo dus gebruik te maken van de al lang bestaande verdeeldheid.
Personeelsvraagstuk
Een gemiste kans om blijvend over de eigen grenzen heen te stappen en echt te laten zien dat de zorg ook op andere wijze betekenisvol kan zijn. Kennelijk zit de zorg inmiddels in een zodanig keurslijf dat men er niet meer uit kan en is zelfs een onbekend gevaar niet in staat om dit blijvend te veranderen. Dit terwijl we weten dat ook zonder dit virus de vraagstukken in de zorg, toenemende zorgvraag en minder personeel beschikbaar, al heel groot zijn. Het personeelsvraagstuk wordt ook nu niet opgelost, omdat de huidige arbeidsmarkt op veel terreinen tekorten kent, er zijn gewoon te weinig mensen om al het werk te doen. Het is veel wijzer om gezamenlijk grens doorbrekend te kijken hoe we binnen de zorg dat kunnen aanpakken.
De genoemde vraagstukken zouden alleen al genoeg aanleiding moeten zijn om anders te denken en anders te doen. Een onbekend virus leek daarbij behulpzaam te zijn om die andere weg in te slaan, maar dat lijkt van korte duur nu er zicht is op een vaccin. Kennelijk zitten de zorgsectoren gevangen binnen het systeem waarin ze nu werken en heeft men – om verschillende redenen – niet de kans om zich daaruit los te maken. Oude patronen en van dingen die maar niet voorbijgaan…!
Bert Benthem
(Zorg-)ondernemer, voormalig bestuurder Ambulancezorg