Stuwmeer uitgestelde zorg groeit naar zeker 100.000 operaties

Chirurgen, anesthesiologen, operatieassistenten, anesthesiemedewerkers en recoveryverpleegkundigen in Nederland maken zich grote zorgen over het aantal patiënten dat op een operatie wacht. Ten minste 100.000 noodzakelijke, niet-spoedeisende operaties zijn in 2020 uitgesteld. Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Verenigingen voor Anesthesiologie en Heelkunde. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om KNO-ingrepen, maar ook knie-, heup- en galblaasoperaties.  De kritisch planbare operaties gaan nog wel door. Denk aan oncologische operaties en aandoeningen aan hart- en vaatziekten.

Gezondheidsschade en hogere zorgkosten

‘Op dit moment wachten in Nederland ontzettend veel mensen op een operatie. Dit leidt uiteindelijk op lange termijn tot gezondheidsschade en hogere zorgkosten’, aldus Caroline van der Marel en Jaap Bonjer, voorzitters van de Nederlandse Verenigingen voor Anesthesiologie en Heelkunde. ‘Er zijn onconventionele maatregelen nodig om straks alle noodzakelijke zorg te kunnen leveren aan de patiënten die op dit moment wachten op een operatie. Een belangrijke sleutel voor de oplossing ligt bij het doelgericht trainen, versneld nascholen en flexibele inzet van zorgpersoneel en studenten geneeskunde om ondersteuning te bieden op de OK.’

Stuwmeer zeker 100.000 operaties

Op basis van declaratiegegevens blijkt dat in 2020 zeker 100.000 operaties minder zijn uitgevoerd dan in 2019. Tijdens de eerste coronagolf zijn OK-personeel, -ruimte en -apparatuur ingezet  voor het creëren van honderden extra IC-bedden voor ernstig zieke coronapatiënten. De OK-capaciteit is hierdoor fors afgeschaald, tot zelfs 63 procent minder operaties in april 2020. De mogelijkheid om deze operaties in de zomer te halen was er onvoldoende, omdat de tweede coronagolf roet in het eten gooide. Die heeft opnieuw geleid tot afschaling van OK-capaciteit. Al is die afschaling met gemiddeld 50 procent minder fors dan in het voorjaar 2020.

Doelgericht trainen en flexibel inzetten

De operatieassistenten, anesthesiemedewerkers, recoveryverpleegkundigen, chirurgen en anesthesiologen hebben de handen ineen geslagen om het personele tekort aan te pakken. Ze willen zorgmedewerkers en geneeskundestudenten die wachten op hun coschappen snel en doelgericht bijscholen om de OK zorg te ondersteunen. Met een korte doelgerichte training zijn zij tijdelijk breder inzetbaar “Door versneld bijscholen van personeel over de verschillende disciplines heen, kunnen we een vliegende brigade van zorgpersoneel creëren die op meerdere plekken inzetbaar is. Bijvoorbeeld onder supervisie van een verpleegkundige op een verpleegafdeling of ter ondersteuning en onder supervisie van personeel op de OK”, aldus Rachel Walker, Remko ter Riet en Nicole Dreessen, voorzitters van de verenigingen van recovery verpleegkundigen, anesthesiemedewerkers en operatieassistenten.

Patiëntenfederatie Nederland is positief

De Patiëntenfederatie deelt de zorgen van het personeel op de operatiekamer. “De non-covid zorg dreigt in Nederland in het gedrang te komen”, zegt directeur Dianda Veldman. “Het gaat om veel patiënten die te lang moeten wachten op hun operatie. Dit is een goed initiatief. We vinden dat er door partijen actief gezocht moet worden naar oplossingen om de uitgestelde  zorg zo snel als mogelijk weer volledig op te starten en om achterstanden weg te werken.”

Lees ook op Zorgvisie het interview met Jaap Bonjer: ‘Als coronastorm gaat liggen, valt OK-capaciteit terug’ en Noodkreet OK-personeel: help ons bij wegwerken stuwmeer