Begin februari was het bar winterweer: de meeste sneeuw sinds 2010. Ik kijk naar de fanatieke wandelaars die de gure wind trotseren en maak er een foto van. Deze app ik naar mijn moeder. Zij belt me en wil graag iets afstemmen. ‘Vrijdag moet ik naar het ziekenhuis voor periodieke controle, ik hoop dat dat dan mogelijk is. Ik wil niet met het OV vanwege corona. Bovendien wil ik niet weer mijn heup breken.’ Ik stel voor dat ze een taxi neemt. Na het gesprek vraag ik me af hoe andere mensen die naar de dokter of arts moeten naar de sneeuw kijken.
Nieuwe inrichting van chronische zorg
Vervolgens denk ik aan de gesprekken die ik afgelopen week met enkele bestuurders van zorgverzekeraars voerde. We delen de ambitie om chronische zorg anders in te richten: op acute zorg na zo min mogelijk in het ziekenhuis. ‘Lijnloos’ voor mensen met hartfalen, diabetes en wellicht COPD. En met innovatieve financieringsvormen zoals bundled payments voor transmurale zorg. Als we de kwaliteit en toegankelijkheid van ons solidaire systeem betaalbaar willen houden, dan is het nú tijd voor verandering.
Vertrouwen en loslaten
Samen met lefgozers en koplopers op dit gebied weet ik dat transformatie van het zorglandschap niet gemakkelijk is. Samenwerken vereist vertrouwen en durven loslaten. Maar ten koste van wat? Zorgverzekeraars kunnen deze nieuwe inrichting stimuleren en versnellen. Door verwachtingen uit te spreken, door urgentie te creëren via contracteerbeleid en door risico’s – en wellicht ook benefits – te delen. Gelukkig zag ik recentelijk enkele mooie voorbeelden van langetermijncontracten langskomen.
Transformatieafspraken contracteren
De NZa onderzoekt jaarlijks de contracten tussen de zorgverzekeraars en ziekenhuizen en concludeert in de onlangs gepubliceerde Monitor contracten medisch-specialistische zorg dat in 2019 te weinig contractafspraken gemaakt zijn over het realiseren van de juiste zorg op de juiste plek. Verder is er nauwelijks koppeling tussen transformatieafspraken en de bekostiging van zorg. De contracten bevatten vooral financiële afspraken en onvoldoende inhoudelijke afspraken die de productieprikkel minimaliseren. Ook het geld dat beschikbaar is voor deze transitie wordt nog onvoldoende benut.
E-health en procesinnovaties
Ik ben benieuwd of het in 2021 lukt om de transformatie van zorg – en hopelijk ook van en naar gezondheid – een flinke slinger te geven. Dat leidt tot de vraag wat ik hier zelf aan kan doen. Welnu, ik werk bij Mediq. Wij hebben dagelijks contact over medische hulpmiddelenzorg met duizenden patiënten in de thuisomgeving. Vanuit deze basis zetten wij stappen in het anders inrichten van chronische zorg: digitaal als het kan en persoonlijk als het moet. Ik nodig ziekenhuizen, huisartsengroepen, andere zorgaanbieders en zorgverzekeraars uit om hier met ons over in gesprek te gaan. Laten we samen zorgen dat de benodigde transformatie dit jaar níét ondergesneeuwd raakt.
Peter de Lange
Director strategic partners & PA bij Mediq en tevens bestuurder van Thuisziekenhuis Nederland