Een paar cijfers: het aantal 65-plussers in Nederland stijgt de komende twintig jaar met bijna 55% tot bijna 5 miljoen. Het aantal 90-plussers stijgt tegelijkertijd met bijna 200% tot 340 duizend. Het aantal werkenden in de zorg voor ouderen zal daarentegen op zijn best licht groeien en het aantal mantelzorgers zelfs dalen. Dat zijn indrukwekkende cijfers. Helaas is er geen wonderpil, niet één oplossing alleen die kan zorgen voor een oplossing van dit maatschappelijke vraagstuk. Maar laat ik een poging doen tot een recept met vijf ingrediënten hoe we de zorg voor ouderen samen opnieuw kunnen uitvinden:
- De verwachtingen en opvattingen over ouderenzorg moeten worden bijgesteld. De huidige verwachtingen zijn hoog. Of het nu gaat om de kwaliteit of over de toegang. Maar is dat wel realistisch op de lange termijn? Er moet een maatschappelijk debat plaatsvinden over de zorg voor ouderen. Dat debat zijn we gestart (kijk maar eens op https://praatvandaagovermorgen.nl/) en moeten we met elkaar voeren. Hoe kan de zorg voor ouderen wél vorm krijgen, welke afspraken over kwaliteit van professionele zorg passen daarbij en hoe krijgen we dat samen voor elkaar?
- Een zorgstelsel dat de juiste zorg op de juiste plek faciliteert en preventie stimuleert. Preventie, het voorkómen van intensievere zorg en de samenwerking die daarvoor nodig is moet lonen. Om de zorg voor ouderen en chronisch zieken te organiseren is samenwerking en afstemming in de regio noodzakelijk. Wat ons betreft: samenwerken waar het moet en diversiteit in het hoe waar het kan.
- Passende woonvormen voor ouderen moeten sneller beschikbaar komen. Een prettige woning in een omgeving met voldoende voorzieningen dichtbij en mensen in de buurt die naar elkaar omzien. Dat helpt mensen langer zelfstandig thuis te wonen. Maar daarvoor zijn er veel meer en veel meer verschillende woonvormen nodig voor senioren, waar ook combinaties van wonen en zorg mogelijk zijn. Net als uitbreiding van het aantal verpleeghuisplekken voor mensen die 24 uur per dag zorg en ondersteuning in de nabijheid nodig hebben.
- Een digitale omgeving waarin gegevens gedeeld en uitgewisseld kunnen worden en technologische innovatie vanzelfsprekend is. Zorg dichtbij organiseren, mensen veel regie geven en technologie die het werk makkelijker maakt voor zorgmedewerkers, vereist een goede digitale infrastructuur. Hiervoor is duidelijke sturing en standaardisering voor nodig. Een taak voor de Rijksoverheid.
- Ruim baan voor werken in de zorg voor ouderen. We blijven springen om mensen. Naast voortdurende inzet en randvoorwaarden om goed werkgever te zijn, is het opleidingsklimaat daarbij ook cruciaal. Niet alleen voor beroepsopleidingen, maar vooral ook voor het leren in de praktijk. Wat ActiZ betreft moet het gaan om ‘aantoonbaar bekwaam’ en dus ‘bevoegd’. We moeten weg van het denken in functies, maar veel meer naar werken met taken en uitgaan van competenties van mensen in de zorg voor ouderen. Dan maken we de arbeidsmarkt niet kleiner dan hij is.
Dit recept, deze vijf ingrediënten, zijn wat ActiZ betreft vijf pijlers die een stevig fundament vormen om te kunnen bouwen aan vernieuwing van de zorg voor ouderen. Ik hoop op smaakmakers in de politiek die met deze ingrediënten aan de slag gaan.
Conny Helder
Bestuurslid ActiZ en voorzitter raad van bestuur tanteLouise
ActiZ was medeorganisator van het Grote Zorgdebat maandag 8 maart. Lees hier alle blogs en nieuwsartikelen hieromtrent.
Conny, mooie punten, samen aan de slag om deze te realiseren en werk van te maken!!