Behoud uw zorgmedewerkers voor de gezondheidssector en zorg voor vermindering van verzuim door aandacht te schenken aan de mentaal emotionele druk waarmee zorgmedewerkers dagelijks te maken hebben. De kwaliteit van zorg en behandeling van cliënten heeft eronder te lijden als de mentaal-emotionele druk onvoldoende serieus wordt genomen. Door als bestuur, directie en management van zorginstellingen laagdrempelige vormen van ondersteuning aan te bieden kunnen zorgmedewerkers hun mentaal emotionele situatie vaker en eerder onder ogen zien.
Grote impact
Artsen, verpleegkundigen, verzorgenden en paramedici komen in de zorg in aanraking met allerlei situaties die emoties oproepen met gevoelens als onzekerheid, angst, schuldgevoel, schaamte, boosheid of onmacht. Zeker in deze tijd, waarin het coronavirus rondwaart komen deze emoties nog duidelijker aan de oppervlakte.
Bij tijd en wijle is het vak van uw zorgmedewerkers emotioneel zwaar. Ze nemen beslissingen, die een grote impact hebben op cliënten. Beslissingen die nog moeilijker zijn te nemen bij veeleisende cliënten. Zorgmedewerkers worden geconfronteerd met (onbedoeld) overlijden, complicaties en emoties van cliënten. Ze worden geraakt als het contact met de cliënt en hun naasten niet soepel verloopt. Emoties kunnen een grote impact hebben als er een klacht tegen zorgmedewerkers is ingediend. Of als zorgmedewerkers betrokken zijn bij een incident of calamiteit. Zelfs bij een ogenschijnlijk klein incident kan de impact al groot zijn. Dan wordt het lastig om de gedachten bij het werk te houden.
Niet zeuren
Bewust zijn van eigen emoties voorkomt dat onprofessioneel gedrag ontstaat. Er is echter moed nodig om angst en onzekerheid te bespreken. Indien dat wordt nagelaten kunnen emoties als een boemerang terugkomen, met mogelijke negatieve consequenties voor de zorg- en behandeling. Het is van belang ervoor te waken dat emoties worden ingewisseld voor de waan van de dag.
Zodra zorgmedewerkers zich bewust zijn van hun emoties is het omgaan met die emoties nog niet zo eenvoudig. Het beeld van de onfeilbare en onkwetsbare zorgmedewerker wil men graag overeind houden. Het gevoel van eigenwaarde hangt immers nauw samen met de competentie als zorgmedewerker. ‘Aanpakken’ en ‘niet zeuren’ voert vaak de boventoon. Emoties ervaren we als lastig en ingewikkeld. We hebben geleerd emoties te negeren of te onderdrukken.
Tuchtklacht
Emotionele gevoelens van uw zorgmedewerkers uiten zich in opmerkingen, zoals: “Ik had eerder moeten ingrijpen en niet zo afwachtend moeten zijn” , “Heb ik wel de juiste beslissing genomen.” , ”Ik ben iedere dag bang om fouten te maken.” “Ik werk liever defensief dan een (tucht)klacht aan mijn broek te krijgen.” , “Kan ik mijn fout nog wel herstellen.”, “Het was zo druk, dat ik de cliënt op zo’n belangrijk moment niet de volle aandacht heb kunnen geven.”
Een belangrijke vraag die vaak opspeelt wanneer een zorgmedewerker te maken heeft met een klacht of incident is: Maak ik de situatie erger met alles wat ik zeg of schrijf? Door juridisch advies in te winnen wordt veiligheid gezocht. Dit kan een belangrijke actie zijn. Even belangrijk is dat de zorgmedewerker zich mentaal en emotioneel sterk voelt. Vaak speelt er angst. Zelfs als een zorgmedewerker weet dat een klacht ongegrond is en hem/haar niets te verwijten valt.
Als zorgmedewerker kun je je erg alleen voelen staan en je onmachtig voelen. Het is spannend om met een klacht of incident om te gaan. Het voelt alsof je in de spotlights staat. Dat iedereen naar je kijkt, of nog erger, je beoordeelt of veroordeelt. In de periode tot een uitspraak blijft de zorgmedewerker in het ongewisse. Een angstige periode, terwijl je als zorgmedewerker al die tijd je werk goed moet blijven doen.
Veilige omgeving
Hoe realiseer je om mentaal emotioneel in balans te bijven? Door bijtijds in een veilige en vertrouwde omgeving ondersteuning te vragen in het omgaan met de emotionele impact in het werk en in het omgaan met eigen kwetsbaarheid. Gericht op de persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Naast de individuele verantwoordelijkheid van de zorgmedewerker kunt u ook als bestuurder, directeur of manager bijdragen aan verlichting van de druk door het aanbieden van hulp bij de omgang van emoties en door te stimuleren dat er tijdig gebruik van wordt gemaakt. Met het doel om zorgmedewerkers op hun best te laten functioneren en de kwaliteit van zorg aan cliënten continu op peil te houden en zelfs te verbeteren.
Want wanneer je je emoties kunt reguleren en laat samenwerken met je verstand, dan heb je de sleutel tot goede beslissingen en gedragingen in handen.’
Mariëlle Schröder
Coach en mediator