Rechtspositie
De Wet verplichte ggz, die in 2020 in werking trad, vervangt de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). Een van de doelen van de Wvggz is om de rechtspositie van cliënten te verbeteren, onder andere via de hoorplicht.
Hoorplicht
Burgermeesters besluiten of iemand een crisismaatregel opgelegd krijgt. Zij baseren zich op het advies van de psychiater en zijn daarnaast verplicht om te luisteren naar de patiënt en zijn of haar kant van het verhaal. Dit laatste heet de hoorplicht.
Uitbesteden
Burgermeesters hebben doorgaans geen tijd om zelf met de cliënt te praten en dus besteden zij dit vaak uit. In de regio Rotterdam besteden burgermeesters de hoorplicht uit aan de gespecialiseerde hoordienst van de politie-eenheid Rotterdam.
Praktijk
Onderzoekers van de Erasmus Universiteit spraken met burgermeesters, het Openbaar Ministerie, psychiaters, medewerkers van de hoordienst en cliëntenvertegenwoordigers. Zij concluderen dat alle partijen blij zijn met de bedoeling van de wetgever, maar dat het in de praktijk nog niet werkt.
Crisis
Het gesprek met de cliënt moet namelijk gevoerd worden op een moment dat iemand in een crisis verkeerd. Daardoor is dit gesprek vaak überhaupt niet mogelijk. Lukt het wel, dan verandert het “vrijwel nooit” iets aan de beslissing van de burgermeester, die zich dus vooral baseert op het advies van de psychiater.
Wassen neus
Daarom concluderen de onderzoekers dat “de hoorplicht zoals het nu opgenomen is in de Wvggz niet passend is in een acute crisissituatie”. Het moeten luisteren naar iemand in een crisissituatie “staat haaks op de werkelijkheid” en is een “wassen neus”.
Doel voorbij
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van regionaal portefeuillehouder Personen met Verward gedrag Bram van Hemmen. Van Hemmelen is tevens burgermeester van Hoeksche Waard. “Als we met elkaar concluderen dat de hoorplicht op deze manier z’n doel voorbij schiet, gaan we hierover in gesprek met de landelijke politiek. Met als doel voortaan wél te kunnen doen wat in het belang is van de betrokkenen.”
