Naast de personeelstekorten en patiëntenstops, trekt de coronapandemie een zware wissel op de toegankelijkheid van de zorg. “Dit is een ernstige zaak”, aldus de NZa. In het rapport focust de zorgautoriteit zich op de inspanningen van zorgverzekeraars over 2020 om de wachttijden te verkorten in de ggz, wijkverpleging en medisch specialistische zorg. “Zij kunnen dit complexe probleem niet eigenstandig oplossen maar spelen een belangrijke rol.”
Meer transparantie
In het algemeen is de wachttijdenaanpak van zorgverzekeraars op orde. De autoriteit constateert dat verzekeraars steeds meer werk maken van het terugdringen van wachttijden. Ten opzichte van 2019 hadden vrijwel alle zorgverzekeraars in 2020 hun proces van wachtlijstbemiddeling op orde. “Verder zien wij dat zorgverzekeraars transparanter zijn geworden over hun voorwaarden om extra zorg in te kopen als de aanbieder zijn omzetplafond bereikt. En kan de aanbieder niet bijcontracteren, dan kan hij de cliënt doorverwijzen naar de zorgbemiddeling van zijn zorgverzekeraar”, constateert de NZa.
Plan van aanpak
Naast de verbeteringen zijn er ook actiepunten voor sommige verzekeraars. Zo hebben vier zorgverzekeraars nog geen volledig plan van aanpak met regionale systeemaanbieders in de ggz of medisch specialistische zorg om wachttijden terug te dringen. Het maken van afspraken met zorgaanbieders, waaronder over de bijcontractering bij de ggz en wijkverpleging en over de bereikbaarheid van onplanbare nachtzorg bij de wijkverpleging, is namelijk nog niet bij elke verzekeraar op voldoende niveau. “Ook zien wij dat zorgverzekeraars regionaal nog een hele kluif hebben aan het organiseren van de acute zorg in de ggz en de wijkverpleging.”
Samenwerking
Verder mist nogal eens gelijkgerichtheid en samenwerking, zowel tussen aanbieders onderling als met zorgverzekeraars. “Ook gaat het over geld. Wij hebben elke zorgverzekeraar een individuele terugkoppeling gegeven, waarbij wij verwachten dat de zorgverzekeraar hiermee aan de slag gaat en ons hierover rapporteert”, schrijft de zorgautoriteit. De reacties van verzekeraars op de feedback, geeft de NZa geen aanleiding om sanctionerend op te treden.
Staatssecretaris Blokhuis benadrukt in de Kamerbrief het belang van regionale samenwerking om de wachttijden terug te dringen. “Er is niet één oplossing en er is niet één partij alleen aan zet. Er moet in samenspel en zo concreet mogelijk gewerkt worden aan oplossingen.”
Om de samenwerking te bevorderen, doet de NZa vijf aanbevelingen. Zo moeten verzekeraars bijvoorbeeld vaststellen wat succesfactoren zijn bij regio’s met geen of korte wachttijden. Ook moet er inzicht geboden worden in regionale capaciteit en zorgaanbod en moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden over de instroom, doorstroom en uitstroom. Daarnaast moeten zorgverzekeraars een actieve rol in de samenwerking spelen en een regionale visie en aanpak ontwikkelen die vertaald wordt naar afspraken.
Focussen op probleemregio’s
De aanpak van wachttijden blijft de zorgautoriteit volgen. In 2021 zal de rapportage niet op sectorbreed niveau zijn, maar zal de focus liggen op regio’s waar de wachttijden erg hoog zijn. “Daar gaat de NZa met zorgverzekeraar(s) en zorgaanbieder(s) in overleg over de concrete aanpak ter plaatse. Hier is zij al mee begonnen in de drie sectoren (voor de ggz in samenwerking met de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd). Wij vinden dit een goede ontwikkeling”, reageert Blokhuis.
