Terugkijkend zie ik een zorgsector die over flexibiliteit beschikt. Flexibiliteit die weliswaar noodzakelijk was door een beperkte capaciteit in de opvang van acute patiënten, maar zorgverleners stonden er toch maar. In hun race om levens te redden sloegen verschillende zorgverleners de handen in elkaar in een samenwerking waarvan we vóór deze crisis alleen nog maar droomden. We bleken in korte tijd bergen te kunnen verzetten.
Triage-stappenplan
Mijn eigen organisatie -het KNGF- produceerde binnen twee maanden een richtlijn voor de behandeling van ex-Covidpatiënten, inclusief een triage-stappenplan en bijna dagelijks nieuwe informatie om fysiotherapeuten van de laatste inzichten te voorzien. Dat werd gedaan in -alweer- nauw overleg en samenwerking met alle andere zorgdisciplines die hun inzichten deelden en met behulp van de conclusies uit wetenschappelijk onderzoek dat ook al in een ongekend tempo gedaan werd.
Had het beter gekund? Sneller? Efficiënter? Wellicht, maar het is nu eenmaal het karakter van een crisis die maakt dat je dat nooit zult weten. Daarom is het beter om er de lessen uit te trekken en die in de toekomst te gebruiken.
Netwerken hebben meerwaarde
Zo zag ik mooie samenwerkingsvormen ontstaan tussen huisartsen, fysiotherapeuten en andere eerstelijns zorgverleners. Daarin werd overlegd over de behandeling van individuele patiënten. De Juiste Zorg op de Juiste Plek. Dergelijke netwerken hebben een enorme meerwaarde. We leren er van dat samenwerken niet moeilijk is en dat het veel oplevert. Ik hoop dat de deelnemers er niet mee stoppen als de crisis voorbij is.
Wendbaarheid
We hebben ook geleerd dat de financiering van noodzakelijke zorg snel tot stand kan komen. Want hoe tijdelijk ook; de Herstelzorgregeling Paramedie gaf en geeft precies die patiënten die het op dat moment het hardst nodig hebben, de Juiste Zorg op de Juiste Plek. Fysiotherapie voor het herstel van ex-Covidpatiënten. Er zijn inmiddels ruim 80.000 patiënten die het nodig hebben en er baat bij hebben.
Weer een andere les is dat we heel goed in staat zijn om snel te beslissen in de zorg. De vele richtlijnen, de multidisciplinaire afspraken, de snelle goedkeuring van vaccins en de wendbaarheid in het vaccinatieprogramma zijn er het bewijs van.
Preventie
Deze en nog vele andere lessen zijn de positieve oogst van deze crisis. Eén wil ik er nog speciaal uitlichten en dat is het belang van preventie. Preventie als breed ingezet middel om zo lang mogelijk gezond te blijven, preventie op sociaal gebied door kansarmere mensen beter te informeren en geïndiceerde preventie in de gevallen dat de leefstijl van mensen hun genezing in de weg staat of erger, hun overlijden veroorzaakt. Obesitas en diabetes, zo leerden we van deze crisis, kunnen een extra risico zijn als iemand besmet raakt. Die risico’s kunnen we wegnemen door preventief te handelen. Fysiotherapie is daarbij de zorgdiscipline par excellence. Politiek, zorgorganisaties en zorgverzekeraars kunnen er gezamenlijk voor zorgen dat die preventie ook echt gestalte krijgt.
Ik hou me dan ook vast aan de woorden van Milton Friedman: ‘alleen een crisis brengt werkelijke verandering voort.’
Guido van Woerkom
Voorzitter KNGF