Om gelijk met de deur in huis te vallen: de kwaliteit en veiligheid van ingekochte zorg is naar Nederlandse normen en maatstaven sterk afhankelijk van de vraag in welke EU lidstaat die zorg wordt ondergaan. De verschillen tussen EU lidstaten zijn te groot om daar een algemene uitspraak over te kunnen doen.
Kwaliteit Nederlandse zorg
De kwaliteit van het Nederlandse zorgstelsel behoort tot de top in Europa, zo blijkt uit de Euro Health Consumer Index 2018 (EHCI). De EHIC is in Europa de meest gerenommeerde ranglijst om de kwaliteit en veiligheid van nationale zorgstelsels van de verschillende EU landen goed te kunnen beoordelen en te vergelijken. In deze gerenommeerde lijst staat Nederland op een mooie plaats 2. Direct na koploper Zwitserland!
Met deze lijst in de hand kan iedere verzekerde in één oogopslag direct zien welke EU-lidstaten qua kwaliteit en veiligheid gelijkwaardig zijn te achten aan de Nederlandse zorg. Maar ook in welke landen het zorgstelsel teveel in negatieve zin verschilt met de kwaliteit en veiligheid van de Nederlandse zorg! Zoals bijvoorbeeld de zorgstelsels in alle Zuid-Europese EU-lidstaten. Die wijken significant af van de kwaliteit en veiligheid van het Nederlandse zorgstelsel. Zo staat Spanje op plaats 19, Italië op plek 20 en Griekenland op de 29e plaats van deze ranglijst.
Verpleegzorg
In voorgenoemde landen is bijvoorbeeld de verpleegzorg ook geheel anders ingericht dan patiënten in Nederlandse ziekenhuizen gewend zijn. Verzorgingstaken worden in die landen vaak aan de familie overgelaten. Voor Zuid Europeanen is dat heel gewoon. Het bespaart immers geld op verpleegkosten als basistaken van verzorging aan de familie kunnen worden overgelaten. Voor Nederlandse patiënten die de kwalitatief hoogwaardige en volledig geïntegreerde verpleegkundige zorg in Nederland gewend zijn, zal dat noodgedwongen wennen en vaak ook behoorlijk schrikken zijn.
Incident
Bij een onverhoopt zorgincident verwijzen alle Nederlandse zorgverzekeraars het slachtoffer naar de zorgaanbieder en zorgautoriteiten van het betrokken EU land waar de zorg is ingekocht. Zij bemoeien zich er niet mee. Klachten en schadeclaims over die verleende buitenlandse zorg kunnen uitsluitend bij de buitenlandse zorgaanbieders worden ingediend. Niet bij de eigen zorgverzekeraar.
Juridische gevolgen
De juridische gevolgen van deze ingekochte buitenlandse zorg kunnen voor Nederlandse patiënten dan ook immens groot zijn. Zeker als er onverhoopt iets mis gaat in de behandeling. Slachtoffers moeten dan soms in een van Nederland sterk afwijkend rechtssysteem, onder toepassing van buitenlandse wetgeving hun letselschade trachten te verhalen. In EU-lidstaat Spanje is dat bijvoorbeeld op voorhand al een bijna onmogelijke zaak. Gelet op het grote verschil tussen het Nederlandse rechtssysteem en wet en regelgeving met het Spaanse rechtssysteem en het Spaanse medische aansprakelijkheidsrecht.
Onaanvaardbaar
Voor patiënten is het onaanvaardbaar dat in Nederland een informatieplicht van zorgverzekeraars over alle aan gecontracteerde buitenlandse zorg klevende risico’s, gewoon niet geregeld is.
Informatie
Volgens de EU patiënten richtlijn 2011/24/EU, welke van toepassing is op niet gecontracteerde zorg, moet het CAK (Centraal Administratie Kantoor) in Nederland die informatie geven. Alleen het CAK verwijst voor inhoudelijke informatie over de kwaliteit en veiligheid van buitenlandse zorg patiënten door naar de zorgautoriteiten van de betrokken EU-lidstaat. Een Nederlandse patiënt en verzekerde kan voorafgaande aan een gecontracteerde en ingekochte zorgbehandeling in Nederland geen enkele objectieve, eerlijke en transparante informatie over de kwaliteit en veiligheid, alsmede van alle andere risico’s van gecontracteerde buitenlandse zorg, verkrijgen.
Met gevolg dat patiënten deze risico’s ontdekken als het kwaad al is geschiedt, als ze slachtoffer zijn van een ernstig zorgincident in de betrokken EU-lidstaat. Over mosterd na de maaltijd gesproken!
Extra inspanning
Dat moet in Nederland voor ingekochte en gecontracteerde zorg in de EU echt anders! In het belang van de patiëntveiligheid en het publieke belang van de volksgezondheid! Patiënten hebben het recht om transparant, duidelijk en vooral eerlijk geïnformeerd te worden over alle risico’s die hun fysieke en mentale gezondheid ernstig kunnen bedreigen en schaden. Juist als het om vrijwillig gecontracteerde buitenlandse zorg gaat. Dat vraagt van Nederlandse zorgverzekeraars een extra inspanning om dat met aanvullende afspraken en eigen gedegen controles goed bij de gecontracteerde buitenlandse zorgaanbieder te borgen! Naast een in Nederland wettelijk te regelen informatieplicht van de zorgverzekeraars die deze specifieke soort zorg hebben ingekocht.
Het gaat tenslotte wel om de gezondheidsrisico’s van patiënten en de rechtszekerheid om letselschade vergoed te kunnen krijgen. Van door hun eigen zorgverzekeraars niet wettelijk verplichte, gecontracteerde zorg in de EU.
Antonie Kerstholt
Econoom en jurist