Als deskundige productaansprakelijkheid en gedupeerde slaapapneupatiënt van de door Philips georganiseerde terugroepactie van onveilige apparaten verbaas ik me over deze ten toon gespreide incompetentie om voor Nederlandse gedupeerde patiënten de schade zo beperkt mogelijk te kunnen houden. Schade waarvan de omvang nog geheel onbekend is, gelet op het ontbreken van onafhankelijke betrouwbare informatie vanuit wetenschappelijk onderzoek.
Overheid volgt slaafs
De overheid en zorgverzekeraars volgen in hun beleid slaafs de mededelingen van Philips. Zonder acht te slaan op het feit dat Philips in al haar uitingen vanzelfsprekend haar eigen bedrijfsbelangen voorop stelt ten behoeve van haar aandeelhouders. En zeker niet de belangen van door haar gedupeerde patiënten. De groep patiënten in Nederland niet uitgezonderd want het probleem speelt wereldwijd.
Competente crisismanagers van overheid en zorgverzekeraars hadden allang hun focus moeten richten op de berichtgeving die in Amerika over dit probleem tot nu toe is verspreid. Dan zou in Nederland de onveiligheid van de toestellen niet zo zijn gebagatelliseerd met betrekking tot de werkelijke gezondheidsrisico’s die alle apneu patiënten in Nederland lopen.
Die gezondheidsrisico’s zijn namelijk latent zeer groot! De kans op kanker is wezenlijk aanwezig! Zo heeft de Amerikaanse FDA (Food and Drug Association) al onderzocht voor de Amerikaanse markt. Niet alleen omdat er in de VS met ozon is gewerkt bij het schoonmaken van het apparaat. Maar vooral door een mogelijke gebrek in het PE-PUR foam dat kan afbreken of loslaten in de bekleding van het apparaat.
Voeg deze informatie bij een directe reservering van ruim 650 miljoen dollar op de balans van Philips voor deze wereldwijde terugroepactie en iedere deskundige weet dat dit een voor de gezondheid van de apneu patiënten een zeer groot en zorgelijk probleem is.
Geen juridisch bindende uitspraak
Wat doen Nederlandse zorgverzekeraars 3 maanden na het eerste bericht over deze terugroepactie? Die geven via hun hulpmiddelen leveranciers het laatste nieuwsbericht van Philips door aan hun patiënten als een nieuwupdate en vergeten daarbij de belangrijkste boodschap voor patiënten te vermelden.
Philips heeft de intentie, een niet juridisch bindende uitspraak, om in september 2021 een begin te maken met het sturen van reparatiesets en vervangende toestellen met een doorlooptijd van 12 maanden.
In gewoon Nederlands wil dat zeggen dat Philips niets hard kan toezeggen en garanderen! Maar wel zal proberen om binnen 12 maanden het probleem in Nederland op te gaan lossen. Wat als dat onverhoopt niet mocht lukken? Jammer dan, maar het was wel onze intentie!
Zelfs de CEO van Philips Frans van Houten draait er in het jongste nieuwsbericht niet omheen: “We erkennen volledig dat het tijdspad voor de correctieve acties van de betrokken apparaten patiënten in een hele moeilijke situatie plaatst” In gewoon Nederlands zegt hij eigenlijk dat het lange tijdspad vermoedelijk ook gezondheidsschade kan veroorzaken vanwege het langer blootgesteld worden aan mogelijke giftige gassen.
En bij staken van het gebruik van het apparaat op schade als gevolg van het niet gebruiken van een medisch voorgeschreven gebruik van zo’n toestel. Er is dus linksom of rechtsom altijd gezondheidsschade bij alle slaapapneu patiënten die een onveilig toestel hebben gebruikt. Dat staat nu al vast.
Black box moet open
De grootste blunder van zorgverzekeraars bij de aanpak is het volstrekt niet in de gaten hebben dat voor alle patiënten het noodzakelijk is dat straks bekend wordt per afzonderlijk apparaat wat er feitelijk technisch aan de hand was. De black box moet open!
Dit is van belang om later bij de rechter het causaal verband aan te kunnen tonen van het feitelijke gebrek van het individuele toestel en de gevolgen die dat heeft gehad voor de gezondheid van de apneu patient als gebruiker. De FDA heeft al onderzocht dat het loslaten of een breuk in het PUR Foam de kans op kanker groot maakt. Als je als patient niet weet of kunt bewijzen wat er in jou specifieke apparaat fout zat dan mis je wezenlijke juridische informatie voor het met succes kunnen indienen van toekomstige schadeclaims.
Een apparaat in vertrouwen laten repareren zonder te weten wat het feitelijke gebrek en de reparatie inhield is juridisch dom! Dan geef je als potentieel slachtoffer juridisch bewijs uit handen. Een waarschuwing geven aan alle Nederlandse apneu patiënten om dit zelf goed in de gaten te houden is dus geen overbodige luxe.
Uitgebreid inspectieverslag
Zorgverzekeraars en de overheid moeten toezien dat er hoge eisen gesteld worden aan het reparatieprotocol van de onveilige toestellen. Een uitgebreid inspectieverslag met duidelijk beeldmateriaal zoals foto’s van het feitelijk geconstateerd gebrek in ieder individueel toestel moet ter beschikking worden gesteld aan de individueel gedupeerde patiënten. Dat mag als zorgplicht van zorgverzekeraars jegens hun verzekerden op zijn minst verwacht worden.
Als overheid en zorgverzekeraars direct na kennisname van de eerste berichten in de VS over deze terugroepactie de juiste schade beperkende maatregelen hadden genomen dan zou voor 1 januari 2022 alle gebrekkige toestellen al vervangen kunnen zijn. Door zelf vervangende toestellen op de wereldmarkt in te hebben ingekocht en productiecapaciteit te hebben gereserveerd ten behoeve van hun verzekerden. De kostenpost kon dan in onderhandelingen met Philips snel worden afgehandeld. Geld daarvoor had Philips immers direct al op haar balans gereserveerd. Een klein hapje uit die grote pot van 650 miljoen was voor Nederlandse patiënten geen enkel probleem geweest.
Nu moeten patiënten maar afwachten of de uitgesproken intentie van Philips ook wordt omgezet in daden!
Antonie Kerstholt
Econoom en jurist
In reactie op dit blog geeft Philips aan dat op dit moment onderzoek naar mogelijke gezondheidsrisico’s wordt uitgevoerd. Er is niet aangetoond dat het gebruik van de slaap- en beademingsapparaten kanker kan veroorzaken. Philips heeft nauw contact met de Amerikaanse FDA en voorziet hen van data en onderzoek over de situatie. De FDA heeft geen eigen onderzoek uitgevoerd naar de gezondheidsrisico’s.