Het blijkt uit belangrijke internationale onderzoeken naar de beste zorgstelsels van de wereld, waarin Nederland topposities inneemt. Niet alleen in Europa maar ook in de wereld. Onlangs besteedde het platform van medische specialisten aandacht aan een recent onderzoek dat gehouden is onder 11 landen met de hoogste economische welvaart in de wereld. In dat onderzoek springt Nederland er zeer positief uit! Op het gebied van toegankelijkheid van zorg, inclusief betaalbaarheid en tijdigheid, scoort Nederland zelfs als beste van de 11.
Administratielast
Dit onderzoek geeft tegelijkertijd ook een uiterst alarmerende kritische factor aan van onze Nederlandse zorg. De administratieve efficiëntie van onze zorg. Op dat uiterst belangrijke efficiency aspect neemt Nederland een lage plaats in: nummer 8 van de 11 onderzochte landen.
Als reactie op het hiervoor genoemde onderzoek zegt de voorzitter van de Medisch Specialisten Peter Paul van Benthem: “Helaas is deze conclusie uit het rapport geen verrassing. We weten uit eigen onderzoek dat 40 procent van de tijd van de dokter opgaat aan administratielast, waarvan de helft als onzinnig wordt ervaren.”
Deze laatste zinsnede moet door rekenmeesters en efficiency-deskundigen als ronduit alarmerend worden beschouwd. Kostbare en schaarse tijd van medische specialisten wordt voor 20 procent verspild aan onzinnige administratielast. Zet dat cijfer af tegen de wachtlijsten in de zorg, de druk op de zorgkosten en het onnodig belasten van toch al overbezette zorgprofessionals. Dan mag je als beleidsbepalers met een politieke, economische, financiële of juridische achtergrond echt wel je ogen uit de kop schamen. Regeldruk uit wantrouwen en bovenmatige controledrift omdat je niet kunt loslaten. Factoren waaraan elk zorgstelsel, hoe goed dat ook op papier er uit ziet, uiteindelijk kopje onder zal gaan.
Hoe competent zijn beleidsmakers?
Zo’n glasheldere en simpele vaststelling vanuit de praktijk toont aan dat er iets fundamenteels fout is met de inrichting en organisatie van onze zorg. Het afgegeven signaal kan niet langer onbeantwoord blijven door de politiek en beleidsmakers in de zorg. De vraag rijst inmiddels hoe competent al die politici en beleidsmakers feitelijk zijn die het zorgstelsel in Nederland tot nu toe hebben bepaald?
Op papier draait ogenschijnlijk alles goed, maar in de praktijk zijn zeer veel zwakke plekken in ons stelsel waarneembaar. Zoals een slechte beloning van zorgmedewerkers, toenemende schaarste aan gekwalificeerd verpleegkundig personeel, een excessieve werkdruk en een overkill aan onzinnige en weinig op efficiency gerichte regelgeving. Zwakke plekken die het hele schip van publieke zorg op drift doen geraken en zelfs met een beetje pech kunnen doen zinken.
En het ergste moet nog komen als onverhoopt de extra zorgproblematiek vanwege corona hardnekkiger en langduriger blijkt te zijn, dan waar nu in interne draaiboeken rekening mee wordt gehouden.
Zorgcowboys
Zorg is door rekenmeesters, juristen en economen helaas verworden tot een systeem gebaseerd op wantrouwen, inefficiënte administratieve lasten en het toestaan van ongebreidelde marktwerking. Waar dat nu juist flink moest worden beteugeld. Zoals de zorgcowboys zo goed illustreren. Ondernemers en gelukzoekers die zorg als excessieve winstmaker beschouwen die via listige juridische constructies winsten ongestoord kunnen doorsluizen naar hun privé. Deze groep profiteurs hadden door de overheid allang gestopt moeten worden. Maar ook het toezicht op de zorg laat ernstig te wensen over om deze nadelige effecten van de marktwerking adequaat het hoofd te kunnen bieden.
Crisismanagers
Uiterst zorgwekkend is het dat alle economische ingrediënten in de zorg aanwezig zijn om met grote mate van betrouwbaarheid te kunnen voorspellen dat de zorg bij ongewijzigd beleid blijvend in zwaar weer zal komen te verkeren. Als er niet heel snel diep ingrijpende structurele maatregelen zullen worden genomen. Vooral, maar zeker niet alleen, op het aspect van de negatieve effecten van de marktwerking in de zorg en de schaarste aan gekwalificeerde verpleegkundigen.
De regering en overheid heeft in talrijke affaires in en buiten de zorg bewezen niet professioneel bekwaam en competent te zijn in het evenwichtig kunnen managen van ernstige crisissituaties. Gelukkig beschikt de zorgsector wel over competente crisismanagers. Die zijn in de coronacrisis voor het grote publiek plotsklaps boven komen drijven en zichtbaar geworden. Deze zorgtoppers weten heel goed wat er nodig is om als zorgsector te kunnen overleven in zwaar weer en transities te leiden naar een meer normale situatie. Onder de strikte economische doelstelling van duurzaam beheersbare zorgkosten. Welke betaalbaar moeten blijven voor alle Nederlanders.
Loslaten
Geef die top deskundigen/zorgprofessionals vrij baan dan hoef je alleen als politici en beleidsmakers bij overheid en zorgverzekeraars te luisteren en hun adviezen op te volgen en uit te voeren! Loslaten en gewoon je nergens mee bemoeien. Je beperken tot het uitsluitend faciliteren! En op tijd de portemonnee trekken! Van wantrouwen, excessieve onzinnige regeldruk teveel marktwerking en vooral incompetentie is nog nooit een organisatie beter geworden.
We kunnen niet snel genoeg terugkeren naar het in ere herstellen van de autonomie en eigen verantwoordelijkheid van zorgprofessionals om goede zorg te organiseren en inhoud te geven. Dat vergroot niet alleen de efficiency in de zorg maar bespaart gelijktijdig ook op omvangrijke bureaucratische zorgkosten. Van veelal incompetente beleidsbepalers bij overheid en zorgverzekeraars die competente zorgprofessionals kunnen missen als kiespijn!
Antonie Kerstholt
Econoom en jurist