Accountants- en adviesorganisatie PwC ondervroeg 85 bestuurders en toezichthouders van diverse (vooral grotere) zorginstellingen naar hun visie op de komende vijf jaar. Hun antwoorden en inzichten vormen de basis voor de eerste editie van de Healthcare Outlook die maandag verscheen. Ruim een kwart van de ondervraagden (28 procent) maakt zich fors zorgen maakt over de eigen financiële gezondheid. 7 procent schat nabije toekomst zelfs dermate somber in dat het voortbestaan van de organisatie in gevaar is.
Stijgende kosten
Vrijwel iedereen is ervan overtuigd dat de kosten flink gaan stijgen. Een derde ziet die zelfs oplopen tot 5 procent per jaar. De oplopende kosten worden vooral veroorzaakt door indexaties (waaronder de cao) en het aannemen van extra personeel. Tenminste, als het al lukt om mensen te vinden. Het nijpende personeelstekort is het grootste hoofdpijndossier in de zorg, blijkt uit het rapport. Zeker in combinatie met de toenemende zorgvraag, die volgens vrijwel alle respondenten de komende jaar alleen maar groter wordt.
Volumegroei
De volumegroei is het grootste knelpunt om de zorg betaalbaar te houden, schrijven de onderzoekers. Om die te beperken zijn nog lang niet alle maatregelen die zorgaanbieders kunnen treffen geïmplementeerd. Zo zijn bijvoorbeeld verschuiving van zorg binnen de keten en de inzet op passende zorg slechts deels geïmplementeerd, staat in het rapport. Er is dus nog ruimte om de volumegroei verder te temperen.
Overigens heeft een kleine meerderheid van het panel (55 procent) heeft als strategische doelstelling om de eigen capaciteit uit te breiden, terwijl 38 procent de huidige capaciteit ongewijzigd wil laten. Een klein deel (6 procent) zet zelfs in op krimp. Er zit op dit vlak veel verschil tussen de verschillende sectoren. Het zijn vooral de organisaties in de gehandicaptenzorg en de vvt die afkoersen op groei.
Investeringen en oplossingen
Ook investeringen in huisvesting en ict jagen de kostenstijging aan. Of die investeringen zich uitbetalen, is echter nog maar de vraag. “Digitalisering zou zich ook moeten terugbetalen in kostenbesparing met behoud van patiënttevredenheid”, zegt Sander Visser, Healthcare Leader bij PwC. Hij wijst op digitale consulten en telemonitoring als mogelijkheden om de zorg kostenefficiënter aan te bieden.
Ook meer domeinoverstijgende samenwerking en passende zorg biedt een mogelijke uitweg uit de financiële benarde situatie, zo komt uit de healthcare Outlook naar voren. De onderzoekers beschrijven ook hoe de rol van banken afneemt, terwijl die van investeerders juist steeds groter wordt. Investeerders dienen niet alleen als ‘geldloket’, analyseren de PwC’ers, maar kunnen ook helpen verbeteringen daadwerkelijk van de grond te krijgen.
Bijspringende zorgfinanciers
Om in tijden van stijgende kosten het hoofd boven water te houden, verwachten de deelnemende bestuurders en toezichthouders dat zorgfinanciers het grootste deel van het gat dichten met extra geld. Voor het deel dat daar niet door gedekt wordt (naar verwachting 43 procent) zullen de organisaties zelf actie moeten ondernemen door te snijden in de kosten, de marges omlaag bij te stellen of vastgoed te verkopen. Desondanks verwacht een fors deel van de zorgorganisaties – bijna één op de tien – rode cijfers te schrijven in 2026. Het betreft vooral respondenten uit de ggz en medisch specialistische zorg.
‘Het moment is nu’
Zorginstellingen die de donkere wolken al boven zich zien samenpakken, moeten vooral niet te lang wachten met maatregelen, stelt PwC. Visser: “Tijdig acteren bij negatieve signalen klinkt als een cliché, maar is onontbeerlijk. Het gevolg van te laat ingrijpen, is vaak dat er minder opties overblijven om een succesvolle transitie te realiseren. En het moment is nu misschien wel aangebroken om tijdig te acteren. We zien al voorbeelden dat personeelskrapte nu ook daadwerkelijk leidt tot omzetverlies.”
