Voor de noodzakelijke hervorming van de gezondheidszorg zijn politieke aandacht en duidelijke prioriteiten nodig. Hoe correct de hoofdconclusies van de WRR ook zijn, we maken ons grote zorgen dat de wetenschappelijke blinde vlek voor ict-innovatie overslaat op de politiek.
Het rapport bevat passages die wellicht academisch correct, maar politiek gezien onhandig zijn. Men constateert bijvoorbeeld dat het belangrijk is “te blijven inzetten op e-health en faciliterende technologie”, maar, dat het “gezien de omvang van de houdbaarheidsopgave niet aannemelijk is, dat dit op zichzelf afdoende zal zijn” (pag. 338). Dit is desastreus voor de urgentie die de politiek moet voelen voor ict-innovatie in combinatie met betere regie. In de samenvatting van het rapport komen de begrippen “ict” en “e-health” zelfs helemaal niet voor. En dat terwijl grondige ict-innovatie alle facetten van oplossingsrichtingen raakt.
Onaanvaardbare waarheden
Geautomatiseerde beslisondersteuning en kunstmatige intelligentie versnellen en vergemakkelijken de taken van zorgpersoneel en kunnen bepaalde menselijke zorgactiviteiten -deels- vervangen Het verminderen van administratieve taken dankzij ict vertaalt zich direct in méér handen aan het bed. Slim gebruik van big data leidt tot betere interventies. Thuis meten en monitoren bevordert preventie en risico-gestuurde zorg, waarbij met name patiënten met een gezondheidsrisico op tijd worden behandeld. Dat is nodig, want nog steeds doen patiënten een beroep op hulpverleners waar dat in ieder geval medisch gezien niet nodig is. Nog steeds worden zorgactiviteiten herhaald doordat niet iedere zorgverlener, waar ook in het proces, toegang heeft tot het complete patiëntdossier. Nog steeds tasten we in het duister als we de effecten van interventies willen weten. Dat zijn zeker in het licht van het WRR-rapport onaanvaardbare waarheden.
Regierol noodzakelijk
Misschien is het relativeringsvermogen van de WRR gebaseerd op een beleid van doormodderen, waarin de ict van de Nederlandse gezondheidszorg gegijzeld blijft in de handen van duizenden instituten en zorgaanbieders, talloze leveranciers en onmachtige zorgverzekeraars.
Wij pleiten voor een absolute regierol van de overheid. Formuleer een masterplan met één integraal medisch dossier ván en vóór de patiënt dat de basis vormt voor zorgaanbieders voor hun zorgregistraties. Ontwikkel hiervoor centrale voorzieningen die dit volledig mogelijk maken, zodat de processen van van dossiervoering, communicatie, administratie, declaratie en informatie toekomst vast georganiseerd worden. Nederland hoeft het wiel niet uit te vinden. Denemarken en Estland zijn ons voorbeeld dat met een sterke regie van de overheid, een efficiënte ict-structuur, hogere zorgefficiency en slimmere privacybescherming snel binnen bereik kunnen komen.
Investeringsfonds
In de nog schaarse informatie uit de kabinetsformatie wordt gerept over een groot investeringsfonds voor noodzakelijke transities. Het is nodig om ict-innovatie in de gezondheidszorg als één van deze noodzakelijke transities te prioriteren. Zorgaanbieders en leveranciers dienen de moed op te brengen bruggen te slaan naar elkaar en ‘broedplaatsen’ te creëren waar ruimte is voor (proces)veranderingen. Waar zorgverleners onderling met hun patiënten in kleine, overzichtelijke stappen tot verbeteringen kunnen komen. Keer op keer. Er is geen reden om er niet snel mee aan de slag te gaan.
André Louwen is bestuursvoorzitter van de stichting Georganiseerde eerstelijnszorg Zoetermeer.
Sander de Jong is voorzitter van NedXis, de coördinerende vereniging voor ict-zorgleveranciers in apotheekzorg en huisartsenzorg, en strategisch portfolio-expert bij PharmaPartners.