Een pgb biedt veel vrijheid om zelf zorg in te kopen, maar het vraagt ook flink wat administratieve vaardigheden om zo’n budget te beheren. Mensen die dat niet kunnen, krijgen vaak hulp van een gewaarborgde hulp. Dat is iemand die namens de budgethouder het pgb beheert en de juiste zorg regelt. Zo iemand is in die rol ook bekend bij het zorgkantoor dat het pgb verstrekt.
Misstanden
VWS en de zorgkantoren zien dat deze hulp onmisbaar is in de verstrekking van pgb’s aan mensen die zelf geen regie kunnen voeren. De afgelopen jaren zijn pgb-houders echter ook in de problemen gekomen door hulpen die niet per se het beste met hen voor hadden. Huisbezoeken door zorgkantoren brachten misstanden aan het licht; verwaarlozing en onverantwoorde situaties, maar ook fraude. Zorgverzekeraars zagen zich in een aantal gevallen gedwongen om budgethouders aansprakelijk te houden voor duizenden euro’s aan onterecht gedeclareerde zorg, omdat gewaarborgde hulpen niet wettelijk aansprakelijk zijn.
In december 2020 hebben VWS en de zorgverzekeraars besloten om de problemen rond de gewaarborgde op te lossen. Bureau Berenschot werd ingeschakeld om de problemen in kaart te brengen en met voorstellen te komen. In zijn rapportage stelt het bureau een pakket aan maatregelen voor.
Pakket aan maatregelen
In het pakket maatregelen is een rol weggelegd voor zorgkantoren, die hun werkprocessen kunnen verbeteren om misstanden eerder te ondervangen. Het gaat volgens Berenschot vooral om het doorvoeren van verbeteringen op het gebied van dossiervoering en –beheer. Het moet de zorgkantoren beter in staat stellen om een gewaarborgde hulp te beoordelen en eventueel aan te spreken.
Informatievoorziening
Verder moet de informatievoorziening door alle betrokken partijen aan mensen die een pgb aanvragen verbeteren. De afgelopen jaren is gewerkt aan een lijst van vaardigheden die pgb-aanvragers in huis moeten hebben of halen. Zorgkantoren en gemeenten gebruiken die al, maar VWS moet zich er beter van vergewissen hoe de toepassing van de richtlijnen uitpakt. Informatie uit die keten moet beter gebruikt worden om het beleid waar nodig aan te passen.
Aansprakelijkheid regelen
Tot slot moet er iets gedaan worden aan de juridische aansprakelijkheid van gewaarborgde hulpen. Het aanpassen van het juridisch kader bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds moeten er in de wetgeving criteria komen waaraan het zorgkantoor kan toetsen of de gewaarborgde hulp dichtbij de pgb-houder staat en echt in het belang van de pgb-houder gaat handelen. Anderzijds moet de wetgeving een grondslag bieden voor zorgkantoren om in te grijpen wanneer een gewaarborgde hulp onbekwaam of kwaadwillend is.
De exacte juridische vormgeving was geen onderdeel van de opdracht van VWS en de zorgverzekeraars aan Berenschot. “Gezocht moet worden naar een juridisch construct dat enerzijds uitvoerbaar is voor de zorgkantoren en anderzijds past in de manier waarop de relaties tussen pgb-houder, zorgverlener, zorgkantoor en gewaarborgde hulp op dit moment juridisch zijn vormgegeven en juridisch zijn ingekaderd”, schrijft het bureau hier wel over. “Samen met de zorgkantoren moet worden gezocht naar de meest eenvoudig in te passen juridische constructie om zorg kantoren in positie te brengen om in te grijpen, wanneer dat nodig is.”
In zijn begeleidende schrijven bij het rapport laat minister De Jonge weten dat de verdere invulling van eventuele maatregelen aan een nieuwe kabinet is.
Hoogste tijd dat zorgfraude bestreden wordt. Er zijn te veel zorgoplichters bezig. Helaas worden/ werden signalen hierover vaak niet opgepakt door gemeentes of zorgkantoren. Goed dat er nu wat gebeurt. Haast geboden!