De groep kwetsbare, thuiswonende ouderen is nu nog relatief klein, maar wordt de komende jaren steeds groter. “Linksom of rechtsom, er moet iets gebeuren om de ouderenzorg behapbaar te houden”, zegt René van het Erve, themacoördinator domeinoverstijgende samenwerking bij Waardigheid en trots. “We weten nu al dat verpleeghuizen straks geen plek hebben voor al deze ouderen. En geen personeel om ze te verzorgen”, vult Vilans-adviseur Sandra Dahmen aan. Domeinoverstijgend samenwerken kan volgens hen een deel van de oplossing zijn.
Meerdere potjes
Het doel van domeinoverstijgend samenwerken is dat kwetsbare ouderen zo lang mogelijk gelukkig in hun eigen omgeving wonen. Daarvoor hebben ze zorg en ondersteuning vanuit verschillende domeinen nodig, die vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en/of de Wet langdurige zorg (Wlz) betaald worden. Maar de regelgeving maakt het complex. “Veel ouderen en hun naasten verdwalen hierin”, aldus Vilans.
Bij domeinoverstijgend samenwerken mag een zorgaanbieder doen wat nodig is, waarbij het niet uitmaakt uit welk domein de zorg komt. Speciaal opgeleide ‘arrangeurs’ regelen het snel en zonder wachttijden. “Want dat is een ander probleem waar kwetsbare ouderen en hun naasten tegenaan lopen: het duurt vaak lang voordat de juiste zorg of ondersteuning er is.”
Experiment
In de experimenten in de gemeente Dongen, Ede en Hollandscheveld werd de bekostiging achteraf geregeld. Het ministerie van VWS werkte aan een wetswijziging van de Wlz om dat makkelijker te maken. Of deze wijziging doorgaat is onzeker. “Nu het kabinet demissionair is, heeft de Tweede Kamer het wetvoorstel “controversieel” verklaard”, legt Van het Erve uit. Of en wanneer het weer wordt opgepakt is onduidelijk. “Maar dat betekent niet dat ook domeinoverstijgend samenwerken moet worden uitgesteld”, voegt Vilans-adviseur Dahmen toe. “Gemeenten, zorgkantoren, zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten zich gaan voorbereiden op de behoefte van kwetsbare, thuiswonende ouderen. Ons advies is dus om wel te beginnen. Liefst morgen al.”
Wegwijzer
Daarvoor hebben Vilans en Waardigheid en Trots een wegwijzer ontwikkeld met ervaringen, randvoorwaarden en lessen uit de experimenten in Dongen, Ede en Hollandscheveld. “Hier kunnen nieuwe samenwerkingspartners zelf mee aan de slag”, zegt themacoördinator Van het Erve. Dahmen: “Maar let op, het is geen blauwdruk. Elke gemeente en elke regio is anders. Maar dankzij de wegwijzer hoeven samenwerkingspartners het wiel in ieder geval niet opnieuw uit te vinden.”
