Dit stelsel heeft tijdens de corona pandemie getoond in een crisis situatie volledig in te storten. De afgelopen jaren zijn alle denkbare fouten gemaakt, die maar gemaakt hadden kunnen worden, ook voorafgaand aan de coronapandemie. De pandemie heeft voor financiële en crisisdeskundigen alle zwakke plekken – in ons op papier prachtige zorgstelsel – zichtbaar gemaakt.
Afhankelijk
Tot nu toe wordt overal het woord INCOMPETENTIE – van verantwoordelijke ministers, beleidsambtenaren bij VWS en de zorgverzekeraars – door iedereen die met zorg in Nederland te maken heeft, bewust gemeden. Begrijpelijk, want velen zijn van de zorg qua inkomsten en boterham afhankelijk. Die eten allemaal uit de ruif van ruim 80 miljard euro per jaar en dat bedrag zal met zekerheid de komende jaren nog gaan stijgen.
Consultants
Ik verbaas me erover dat gezondheidseconomen niet tijdig aan de alarmbel hebben getrokken over de bewezen incompetentie van ambtenaren en beleidsbepalers van zorgverzekeraars in de gehele keten van zorg. Ook vanuit de hoek van de zogenaamde onafhankelijke commerciële adviesorganisaties is dat geluid nimmer gekomen. Adviseurs die de overheid bij gebrek aan eigen deskundigheid bijna dagelijks voor elk wissewasje voor veel geld inhuurt, om de overheid inzicht te kunnen geven in wat zij vanwege incompetentie zelf niet kunnen oplossen. Bekend is dat Nederland al decennialang de hoogste adviesdichtheid van consultants van de wereld heeft om de overheid te voorzien van informatie en resultaten van uitbesteed onderzoek. Om bijvoorbeeld simpele Kamervragen te kunnen beantwoorden! Vanuit economisch en financieel oogpunt bezien is dat slechts als onnodige verspilling van gemeenschapsgeld te kwalificeren. Om de tekortkomingen van goed betaalde ambtenaren te camoufleren.
Anders gezegd; de getoonde en zichtbaar geworden incompetentie kost de burgers heel veel geld naast het ingebakken geldverslindende wantrouwen van alle beleidsbepalers naar de zorgprofessionals toe. Welke zich uit in een omvangrijke volstrekt onzinnige administratieve last. Waar alle zorgmedewerkers in de gehele keten van zorg mee te maken hebben.
Competent en ervaren
Conny Helder en Ernst Kuipers moeten als nieuwelingen in de politieke arena de zorgparagraaf van het regeerakkoord uitvoeren. De vraag rijst of zij hun eigen stempel als zorgprofessionals wel op die zorgparagraaf kunnen drukken. Competent en ervaren zijn ze genoeg. Maar ze moeten het wel doen met dezelfde beleidsbepalers en ambtenaren, die zelfs met een bedrag van 80 miljard in de eerste de beste crisissituatie ons zorgstelsel aan de rand van de afgrond hebben kunnen brengen. Ons zorgstelsel kent zeer ernstige weeffouten.
Puin ruimen
De getoonde incompetentie bij VWS zelf, in de politieke en ambtelijke leiding en het uitvoerend ambtenarenapparaat, is de grootste kritische factor in ons huidig zorgsysteem. En aan dat uiterst zwakke ministerie – met als ondergeschikt verbonden toezichthouder de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), die ook niet uitblinkt in competentie – moeten voornoemde zorgprofessionals leiding gaan geven en puin gaan ruimen. Met een zeer beperkte gereedschapskist.
Ontslag
In het bedrijfsleven reorganiseer en herstructureer je in zo’n kritische situatie direct een onderneming. Met harde hand als dat onvermijdelijk is. Dus inclusief ontslag van incompetente medewerkers en leidinggevenden. Ook de topleiding als dat moet. Al deze noodzakelijke instrumenten om incompetentie in een organisatie te lijf te gaan ontbreken bij de overheid. Ook Helder en Kuipers moeten het dus zonder dit in crisisbeheersing noodzakelijk gereedschap doen. Daarom moeten alle zorgmedewerkers en patiënten niet te vroeg juichen dat het met de zorg nu beter gaat worden.
Politieke bubbel
Daarvoor is meer nodig dan het volgzaam moeten uitvoeren van de overeengekomen zorgparagraaf van het regeerakkoord. Met slechts de vrijheid om daar in de transitie en uitvoering een eigen kleine persoonlijke deskundige “touch” aan toe te voegen. Meer wordt in de politieke bubbel van den Haag niet toegestaan!
Antonie Kerstholt
Econoom en jurist