Dat zijn de belangrijkste punten in het door de Vereniging van bestuurders in de zorg (NVZD) en de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en Welzijn (NVTZ) gezamenlijk ontwikkelde advies ‘Goed zorgbestuur, gezonde voorwaarden’. De NVZD en NVTZ bogen zich over de vraag hoe invulling gegeven kan worden aan goede (arbeids)voorwaarden voor bestuurders in de zorg. Reden om die hoog op de agenda te plaatsen is de Wet normering topinkomens (Wnt), die in 2013 van kracht is geworden. Hierdoor zijn de mogelijkheden om te variëren in de inzet van primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden afgenomen, aldus de paritaire commissie van NVZD en NVTZ.
Goed werkgeverschap
“Modern werkgeverschap staat ook politiek hoog op de agenda”, stelt de commissie.” Zelfs in het kabinet, dat burn-outs in eigen gelederen wil voorkomen, is het aantal ministers aanzienlijk uitgebreid. Het voorkomen van uitval en uitstroom, het daadwerkelijk luisteren naar de medewerkers en beslissen mét hen in plaats van óver hen, staan centraal. Al langer prikkelen de NVTZ en de NVZD toezichthouders en bestuurders om goed werkgeverschap in de praktijk te brengen.” Het recente advies biedt daartoe een aantal handvatten.
Kwetsbaar
Investeer in een goede relatie is het eerste deeladvies van de paritaire commissie. De positie van een bestuurder is kwetsbaar. De wetenschap te kunnen vertrouwen op de ruggensteun van de raad van toezicht helpt die kwetsbaarheid te verminderen. Er is een risico dat de relatie bestuurder en raad van toezicht te weinig aandacht krijgt. Daarom pleit de commissie om tijd en gelegenheid te maken voor informeel contact, om de relatie mee te nemen in de toezichtvisie en om te werken aan een gedeeld kader voor ‘soft skills’ en vaardigheden rond bijvoorbeeld governance – die ook bijdragen aan het accreditatieprogramma van de NVZD en het programma Goed Toezicht van de NVTZ.
Afspraken
Een tweede deeladvies is om heldere schriftelijke afspraken te maken. De NVZD en de NVTZ faciliteren dit door een modelarbeidsovereenkomst voor zorgbestuurders aan te bieden aan de achterbannen van beide verenigingen.
Als het gaat om de balans tussen middelen en tijd, ziet de paritaire commissie twee belangrijke aanknopingspunten. Een vitale organisatie vraagt om een vitale bestuurder en goed functionerend toezicht. Dit betekent dat grenzen worden gerespecteerd en dat er bij raad van toezicht en bestuurder aandacht is voor verscheidene elementen die de vitaliteit bevorderen. Voor zorgbestuurders zijn de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden binnen de Wnt tot op zekere hoogte genormeerd, maar over de invulling van de functie en de balans tussen werk en privé kunnen de bestuurder en de raad van toezicht wel degelijk met elkaar in gesprek.
De Wnt stelt jaarlijks vast wat het bezoldigingsmaximum is voor topfunctionarissen. De mogelijkheden van de rvt om te variëren in de arbeidsvoorwaarden zijn hierdoor beperkt, maar niet volledig weggevallen, stelt de commissie. Zij adviseert daarom met klem bij toezichthouders onder de aandacht te brengen dat ruimte en ‘bandbreedte’ binnen de Wnt bestaat om bezoldiging als werkgeversinstrument te hanteren. In het advies ‘Goed zorgbestuur, gezonde voorwaarden’ worden enkele opties opgesomd.
Werkdruk
Als het gaat om de werkdruk voor bestuurders te verlagen, raadt de commissie rvb’s aan om te kijken naar versterking van ondersteuning, bijvoorbeeld door een bestuurssecretaris aan te stellen, of het versterken van de managementstructuur. Rvt’s kunnen kijken naar aanpassing van de bestuursstructuur (van één- naar tweehoofdig, of van twee- naar driehoofdig bestuur) of naar bestuurlijke samenwerking met andere zorginstellingen.
Vangnet
Een bestuurder is als eindverantwoordelijke en boegbeeld gezichtsbepalend voor een zorgorganisatie. Die zichtbaarheid maakt een bestuurder kwetsbaar. Hij of zij heeft te maken met de belangen van de markt, van de overheid, van de medische en andere zorgprofessionals, van de samenleving en van de cliënten of patiënten. Er is voor bestuurders een hoog afbreukrisico. Dat wordt, in combinatie met het gebrek aan vangnet, gezien als belangrijk nadeel van de functie van bestuurder. Wat hier niet aan bijdraagt is dat ontslag van een bestuurder van een stichting via de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (Wbtr) is vergemakkelijkt, zo stelt de commissie. Om daaraan tegemoet te komen, bestaat een aantal concrete mogelijkheden, waaronder het op voorhand vastleggen van wachtgeldregeling of ontslagvergoeding.
Lees hier het adviesrapport ‘Goed zorgbestuur, gezonde voorwaarden’
Governance in een complex zorglandschap
9 mei 2022, Utrecht
Toezicht houden en besturen in het huidige zorglandschap is complex. Niet alleen kampen alle zorgorganisaties met de directe gevolgen van de coronacrisis op het personele en financiële vlak, ook liggen er vraagstukken over samenwerkingen in netwerken en innovatietrajecten. Deze ontwikkelingen leiden tot nieuwe risico’s en nieuwe vraagstukken en vereisen daarom nieuwe kennis, vaardigheden en inzichten. Van bestuurders en ook van de leden van de raad van commissarissen. Hoe gaat u om met de steeds grotere verantwoordelijkheden en de maatschappelijke impact als een genomen risico verkeerd uitpakt? Hoe verkrijgt u grip op dit complexe landschap? Draagt u bij uw zorgorganisaties bij aan het ontwarren van de complexiteit?
