Het ministerie van VWS moet sterkere regie nemen en in overleg met partijen tot een reactie komen op de voorstellen vanuit het veld. Daarna is versnelde afhandeling en implementatie van de Wegiz cruciaal. In een wereld waarin onze zorg steeds digitaler wordt, kan niet langer worden gewacht met duidelijke kaders voor elektronische gegevensuitwisseling. Effectief databeleid, is een voorwaarde voor het verlenen van verantwoorde (digitale) zorg.
Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg
De Wegiz is een kaderwet waarin de hoofdlijnen voor digitale gegevensuitwisseling in de zorg zijn opgenomen. In onderliggende regelgeving verplicht de wet zorgverleners stap voor stap specifieke gegevens elektronisch uit te wisselen. De Wegiz stelt daarbij eisen aan zorgaanbieders over eenheid van taal en techniek. Zo kunnen zorgverleners, ook al werken ze met verschillende systemen, snel en foutloos gegevens over en weer uitwisselen.
Stimuleringsactiviteiten missen centrale regie
Al sinds 2011 spreekt de politiek over wettelijk stimuleren van digitalisering in het zorgveld. Destijds in de vorm van de wettelijke regeling inzake het elektronisch patiëntendossier. Dit voorstel werd uiteindelijk verworpen omdat de verantwoordelijkheid voor het faciliteren van elektronische gegevensuitwisseling bij het zorgveld moest liggen in de visie van het ministerie van VWS destijds.
Een decennium verder zien we diverse stimuleringsinitiatieven rondom digitale gegevensuitwisseling. Bij deze initiatieven ontbreekt echter de centrale regie, waardoor versnippering en fragmentatie dreigt en de gewenste elektronische gegevensuitwisseling nog steeds onvoldoende van de grond komt. De Wegiz beoogt dit te faciliteren door wettelijk afdwingbare normen te introduceren. Hiermee neemt het ministerie van VWS – tien jaar later – toch de regie door zorgaanbieders verplichte en uniforme eisen voor elektronische gegevensuitwisseling te stellen.
Kritisch geluid vanuit het zorgveld
Een groot aantal partijen in het zorgveld heeft in hun gezamenlijke brief aan de Kamercommissie voor VWS d.d. 27 mei 2021 kritisch op de Wegiz gereageerd. De partijen betogen dat een wettelijke verplichting zeker kan bijdragen aan interoperabiliteit, mits die juist is vormgegeven. De partijen betwijfelen of het wetsvoorstel volledige interoperabiliteit op de voorgestelde wijze realiseert. Daarnaast spreken zij hun zorgen uit over de administratieve last die met de opzet van het wetsvoorstel gepaard gaat.
Op 9 maart jl. stelde Zorgverzekeraars Nederland (ZN) een aantal belangrijke onderdelen in de wet te missen. Concreet stelt ZN het verplicht gebruik van open ‘application programming interfaces’ (API’s) voor, om de koppeling met verschillende zorg-ICT-systemen te vereenvoudigen en ervoor te zorgen dat zorgaanbieders hiervoor geen extra kosten hoeven te maken. Een gemiste kans volgens ZN, die aanvullend wijst op onder andere het opnemen van een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO)-verplichting.
Bespreking Wegiz in Kamercommissie
De Kamercommissie voor VWS bespreekt eind maart de Wegiz. Cruciaal voor de doorontwikkeling van interoperabiliteit in de zorg is harmonisatie van het gefragmenteerde digitale zorglandschap. Eenduidige aansturing vanuit het ministerie is noodzakelijk om deze harmonisatie op een aantal onderdelen af te dwingen voor zorgaanbieders.
Door het veld te betrekken bij de invulling van deze onderdelen borgt de Wegiz daadwerkelijk van meerwaarde te zijn voor zorgaanbieders. PwC moedigt de aanvullingen van ZN aan’. ‘In het bijzonder het opnemen van een open-API-verplichting en een PGO-verplichting. Het zoveel mogelijk elimineren van verschillen in techniekstandaarden is essentieel voor effectiviteit en doelmatigheid. De PGO-verplichting is cruciaal om de patiënt onderdeel te maken van de keten van gegevensdelingen en biedt tevens een oplossing voor belangrijke privacyvraagstukken. Met de introductie van een PGO krijgt de patiënt (meer) regie over zijn medische data. Een anno 2022, in onze visie, onomkeerbare en belangrijke ontwikkeling voor verantwoorde digitale zorg.
Martje Weusten en Margriet Martin
Legal en healthcare-experts bij PwC