KPMG: digitale zorg ziekenhuizen dreigt vast te lopen

Foto: andresr/Getty Images/iStock

Nu al investeren ziekenhuizen te weinig in nieuwe systemen en innovatie, denkt KPMG. Zo’n 30 procent van het ict-budget, ongeveer 5,8 miljoen euro voor een middelgroot ziekenhuis, moet naar nieuwe systemen en innovatie gaan om de huidige digitale plannen waar te maken. Maar in de praktijk gaat er veel minder naartoe, namelijk 4,2 miljoen euro, ongeveer 22 procent van het totale ict-budget. De rest gaat op aan het in de lucht houden van bestaande ict-systemen.

Deel naar exploitatiekosten

En ziekenhuizen zien ook een steeds groter deel van het ict-budget opgesoupeerd worden door exploitatiekosten. Volgens cijfers over een internationale groep ziekenhuizen van Gartner, konden ziekenhuizen ruim tien jaar geleden nog bijna een derde van het ict-budget investeren in nieuwe systemen en innovatie. Deze ontwikkeling van hard oplopende exploitatiekosten wordt deels ook veroorzaakt doordat ict meer als dienst wordt afgenomen, merkt KPMG op, of zoals het genoemd wordt in marketingtermen ‘as-a-service’. Bedrijven nemen niet alleen software als dienst af, het zogeheten software-as-a-service (SaaS), maar ook infrastructuur, of platform-as-a-service.

Besparingen

Uiteindelijk leveren de investeringen die nu worden gedaan wel besparingen op, ook in de beheerkosten. Zo is infrastructuur in de cloud meestal goedkoper dan een eigen infrastructuur opzetten, maar het duurt een aantal jaren voordat die besparingen optreden. Ook moet ict vooral zorgen voor efficiëntere zorgprocessen en hogere kwaliteit van zorg, waardoor niet elke investering ook leidt tot lagere exploitatiekosten.

Nieuw probleem

Om aan de verwachtingen van de digitale zorg te voldoen, hebben ziekenhuizen dus extra geld nodig, concludeert KPMG, maar de adviseurs waarschuwen ook. Zelfs als er transformatiegelden beschikbaar komen, ontstaat een nieuw probleem. Die extra investeringen leiden ook weer tot hogere exploitatiekosten voor de nieuwe systemen. Als ziekenhuizen toch 30 procent van het budget investeren in nieuwe systemen en innovatie levert dat weer 22 procent hogere exploitatiekosten op. Hierdoor is in de jaren na de investeringen weer minder geld beschikbaar voor investeringen.

‘In Nederland verwachten we heel veel van digitale zorg als antwoord op een aantal belangrijke vraagstukken”, vertelt Hylke Kingma, partner bij KPMG. Hij haalt aan dat ict als oplossing wordt gezien om niet alleen de kosten in de zorg te verlagen, maar ook om tegemoet te komen aan de stijgende zorgvraag en oplopende personeelstekorten. “Maar tegelijkertijd is er te weinig ruimte om investeringen te doen om de digitale transformatie met kracht in te zetten. Daar waar we nog steeds grote verwachtingen hebben, moeten we die wellicht bijstellen omdat er onvoldoende ruimte is om die transformatie door te zetten.”

NVZ: niet achterop raken

Ook de NVZ vreest voor stilstand doordat ziekenhuizen niet verder kunnen investeren en legt de bal al voorzichtig bij de overheid neer. “Willen we vooruit dan moeten we bij gelijkblijvende investeringsruimte snijden op andere vlakken en dat is onwenselijk. Dat weten kabinet en Kamer ook”, zegt voorzitter Ad Melkert van de branchevereniging voor ziekenhuizen. “Ik heb het al een paar keer eerder gezegd: de kost gaat voor de baat uit, dus we kunnen we het ons niet permitteren om achterop te raken; onderhoud en ontwikkeling zijn van levensbelang. Ook om de werkdruk van personeel beheersbaar te houden bij een toenemende zorgvraag.”