We kennen het rijtje. Niet roken, matig drinken, gezonder eten en meer bewegen. Een goede leefstijl is een basis voor een langer, vitaler en productiever leven, waardoor mensen minder een beroep hoeven te doen op de zorg. Allemaal hartstikke belangrijk, daar wil ik niets aan afdoen.
Vaccins
Toch is het opvallend dat er zo weinig aandacht is voor medische preventie, zoals vaccins, medicijnen en – soms – operaties. En dat terwijl er steeds meer bewijs komt dat deze interventies veel ellende en kosten voorkomen. Zo redden vaccins jaarlijks twee à drie miljoen levens, en hebben ze na schoon drinkwater de grootste invloed op de mondiale gezondheid, stelde de WHO al vóór de coronacrisis. Door vaccinatie zijn in Nederland ziektes als difterie en tetanus vrijwel verdwenen, en polio, de bof, mazelen en rode hond zeldzaam geworden. De coronavaccins onderstreepten die inzichten nog eens.
Migraine
Maar medische preventie omvat veel meer dan vaccins. Oude en nieuwe medicijnen vullen elkaar aan in het voorkomen en beperken van ziektes. Bekend is natuurlijk dat tijdig gebruik van cholesterolverlagers en bloedverdunners het risico op onder meer hart- en herseninfarcten behoorlijk beperken. De laatste jaren zijn daar allerlei innovaties bijgekomen.
Zo lijdt 15 procent van de volwassen Europeanen aan migraine. Dat kost de Nederlandse samenleving jaarlijks ruim 3 miljard euro, vooral door ziekteverzuim en lagere productiviteit. Een nieuwe generatie migrainemedicijnen, de CGRP-remmers, damt de klachten flink in.
Kankercellen
Een ander voorbeeld is de relatief nieuwe mRNA-techniek, bekend geworden door de coronavaccins. Hoewel meer onderzoek nog nodig is, lijkt het er sterk op dat deze techniek ook kan te gebruiken is bij het opruimen van kankercellen. De ontwikkeling van nieuwe antibiotica, om te voorkomen dat we straks vanwege resistentie overlijden aan een eenvoudige blaas- of longontsteking, past ook in deze context.
De overheid zet samen met artsen al stappen in de goede richting. Het bevolkingsonderzoek naar darmkanker is daarvan een mooi voorbeeld. In 2020 deden er 1,3 miljoen mannen en vrouwen mee aan deze simpele check. Daarmee zijn 2.300 darmkankers opgespoord en bijna 14.000 voorlopers van darmkanker. Ook voor baarmoederhalskanker en borstkanker lopen bevolkingsonderzoeken.
Rotavirus
Mijn stelling is dat we nog veel méér kunnen doen aan medische preventie. Samen met HollandBio en VNO-NCW pleit de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen daarom voor een extra paragraaf over dit onderwerp in het nationale Preventieakkoord. De overheid, de geneesmiddelensector, artsen en wetenschappers kunnen samen een enorm verschil maken, door hun agenda’s hier op toe te spitsen. Denk aan concrete gezondheidsdoelen, effectmetingen en structurele financiering.
Investeren in het Rijksvaccinatieprogramma is daarbij broodnodig. Nu geen geld uittrekken voor rotavirus vaccins – zoals staatssecretaris Van Ooijen recent schreef – betekent bijvoorbeeld in een later stadium veel méér kosten maken.
Na de uitputtingsslag die COVID-19 was voor veel zorgmedewerkers moeten we alle zeilen bijzetten om deze sector te ontlasten. Juist ook in het licht van de vergrijzing, oplopende zorgkosten en mogelijke nieuwe pandemieën. Er is geen dag te verliezen, commissie VWS!
Gerard Schouw
Directeur Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen