Foto: nateejindakum / stock.adobe.com
Dat blijkt uit een analyse van de jaarverslagen over 2021 uit de ggz-sector, die Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs deden. Zij onderzochten 269 grotere instellingen, met een omzet van een miljoen of hoger. Hun rapport verscheen 15 september. Al met al stellen auteurs Lorenzo Lippolis en Mike Lankhorst dat de sector het tweede coronacrisisjaar redelijk heeft doorstaan. Maar de ggz is zeker nog niet uit de gevarenzone. Het grootste probleem is het personeelstekort dat maar blijft oplopen. Er staan 6400 vacatures open. Dat is 14 procent meer dan in 2020. De sector is met name op zoek naar mensen met vaardigheden op het gebied van behandeling en begeleiding.
PNIL-kosten
Het aantal fte in de sector (87.008 waarvan 2070 fte psychiaters) nam licht toe met 1,9 procent. In 2019 en 2020 was dat 2,7 procent. De totale personeelskosten bedroegen 6,8 miljard euro. Dat is een stijging van 4,5 procent. Het hardst stegen de kosten aan personeel niet in loondienst (PNIL), namelijk met 14,3 procent tot 603 miljoen. Dat is na de algemene kosten de hoogste kostenpost in de ggz. Het ziekteverzuim is maar licht gestegen (maar blijft hoog met 6,8 procent). De verklaring ligt eerder in de krapte op de arbeidsmarkt en de trend om werkzaamheden steeds meer door zzp’ers te laten uitvoeren, zo concluderen Intrakoop en Verstegen. In tien jaar tijd zijn de PNIL-kosten meer dan verdubbeld. “Stijgende personeelskosten, hoog ziekteverzuim en veel uitzendkrachten leggen een zware druk op exploitatiekosten”, zo stellen de onderzoekers. “Het is daarmee des te opmerkelijker dat de resultaten in 2021 over het geheel genomen positief zijn.”
Opbrengsten
Grote instellingen als GGz Centraal en Altrecht deden het in 2021 het beste met stijgingen in opbrengst van respectievelijk 9,6 en 8,7 procent, gevolgd door Dimence (3,9 procent) en Stichting GGzE (3,3). De grootste organisatie in de sector is Parnassia Groep met een opbrengststijging van 3,1 procent tot iets meer dan een miljard. Toch zijn juist de kleinere organisaties (met een omzet van 0,7 tot 10 miljoen) het meest rendabel, met een gemiddeld resultaatratio van 4,2 procent. “Specialisatie loont in de ggz”, concluderen Lippolis en Lankhorst daaruit. Aan de andere kant zien ze vooral kleinere organisaties rode cijfers schrijven, al nam het aantal verlieslijdende instellingen af van 75 in 2020 naar 50 in 2021.
Het mooie totale winstcijfer van de ggz wordt vooral veroorzaakt door boekwinsten op het verkochte vastgoed – doordat instellingen hun intramurale activiteiten afbouwen – en heeft daarmee een incidenteel karakter, zo stellen de onderzoekers. De winsten zijn bovendien gerealiseerd door een beperkt aantal ggz-organisaties. Al met al is het rendement in de sector ongeveer gelijk gebleven.
