Miljarden erbij, maar zorg mist oog voor meest kwetsbaren

© Ivan Bajic / Getty Images / iStock

In 2023 wordt naar verwachting in totaal 103 miljard euro uitgegeven aan de gezondheidszorg, zo is bekend geworden op Prinsjesdag bij de presentatie van de nieuwe begroting. Van het totale budget gaat 280 miljoen euro naar de ouderenzorg. Het kabinet trekt 200 miljoen euro uit om de pandemische paraatheid te vergroten. Dit geld gaat onder meer naar de versterking van de GGD’en, de digitale infrastructuur in de publieke gezondheidszorg en naar programma’s en opleidingen om de kennis te vergroten in instellingen voor langdurige zorg.

Forensische geneeskunde

De GGD’en zien de investering in infectiepreventie als een tekent van vertrouwen. Tegelijkertijd laat GGD GHOR Nederland weten dat ook op andere terreinen waar de GGD’en preventiewerk uitvoeren meer geld nodig is. De koepel mist in de miljoenennota onder meer een structurele financiering voor jeugdgezondheid en forensische geneeskunde. “Verder zijn de investeringen ingericht op de komende een tot twee jaar. We zien graag een toekomstgerichte, meer lange-termijnfinanciering tot stand komen om de GGD’en te versterken. Dit gesprek gaan we graag aan met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport”, aldus GGD GHOR Nederland.

Jeugdzorg

Vanuit de jeugdzorg is teleurgesteld gereageerd op de nieuwe begroting. “In de troonrede en miljoenennota wordt de Nederlandse jeugd opnieuw vergeten”, vindt de branchevereniging voor jeugdhulp, jeugdbescherming en jeugdreclassering. Volgens de organisatie krijgen gemeenten alleen volgend jaar wat extra geld, maar “dat wil niet zeggen dat het ook bij de jeugdzorg terechtkomt”.

De voorzitter van Jeugdzorg Nederland, Hans Spigt, zegt in een verklaring dat het kabinet oplossingen voor zich uitschuift. “Daarvoor wordt verwezen naar de Hervormingsagenda Jeugd, die er nog steeds niet is en ook niet alles op gaat lossen. De problemen worden ondertussen alleen maar groter.” Hij wijst erop dat het Rijk 374 miljoen euro minder uitkeert aan gemeenten. Spigt roept het kabinet om snel maatregelen te nemen die de jeugdzorg verbeteren. “Niet oneindig polderen, maar concrete maatregelen en vooral snelle uitvoering. Het water staat ons aan de lippen. Jongeren en gezinnen staan in de kou.”

Mensen met beperking

Ieder(in) noemt de kabinetsplannen ontoereikend. De maatregelen voor het compenseren van de energierekening volgend jaar zijn niet voldoende voor mensen die vanwege hun beperking of chronische ziekte extra energiekosten hebben. Dat stelt de belangenbehartiger voor mensen met een beperking of chronische ziekte.

Mensen met een beperking hebben vaak hogere energiekosten, bijvoorbeeld als ze gebruik maken van een elektrische rolstoel of medische apparatuur, aldus Ieder(in). Sowieso hebben mensen met een beperking vaker financiële problemen, onder meer door een onzeker inkomen en hoge zorg- en ondersteuningskosten. Illya Soffer, directeur van Ieder(in): “Veel mensen met een beperking zitten totaal in de knel en kunnen niet verder bezuinigen.” Ze zegt dat het kabinet snel met gerichte noodmaatregelen voor deze groep moet komen.

Loonruimte zorgmedewerkers

ActiZ, de werkgeversorganisatie van VVT-aanbieders, mist in de maatregelen van het kabinet de  loonruimte voor zorgmedewerkers. “Gezien de achterstand in salaris van veel verzorgenden en verpleegkundigen én de torenhoge inflatie, is het hoog tijd dat er meer loonruimte voor zorgmedewerkers komt.”
Het is volgens ActiZ essentieel dat zorgmedewerkers centraal staan. “De druk op zorgmedewerkers in de zorg thuis en in verpleeghuizen is nog altijd enorm”, geeft ActiZ-voorzitter Anneke Westerlaken aan. “Het is elke dag opnieuw een puzzel om cliënten passende zorg te bieden.’ De salarissen moeten volgens de grootste branchevereniging in de zorg daarom tenminste gelijk worden getrokken met vergelijkbare sectoren, in en buiten de zorg.

NU’91, de beroepsorganisatie van verpleegkundigen en verzorgenden, mist hetzelfde onderwerp op de begroting. “De personeelstekorten zijn groot, het verzuim neemt steeds verder toe, de uitstroom neemt niet af en de werkdruk van verzorgenden, verpleegkundigen en aanverwante beroepen in de directe patiëntenzorg blijft met dit beleid toenemen. Daarom moeten de loonachterstanden ongedaan worden gemaakt en is er nog voor de komende winter een inflatiecorrectie nodig.”
NU’91 stelt dat de loonachterstanden niet alleen ten opzichte van de markt, maar ook voor dezelfde functies binnen de sector ongedaan gemaakt moeten worden. Daarnaast moet er volgens NU’91 een inflatiecorrectie/arbeidsmarkttoelage voor verpleegkundigen en verzorgenden komen om nog voor de winter de financiële zorgen bij verpleegkundigen en verzorgenden op te lossen. En om te voorkomen dat mensen overstappen naar andere beroepen. 

Volgens voorzitter Salden moeten maatregelen worden genomen om nog voor de winter het koopkrachtverlies als gevolg van een historisch hard stijgende inflatie te beperken. “Onlangs kwam naar voren dat vier op de tien verzorgenden kampt met geldzorgen. Dit zorgt voor psychische en lichamelijke klachten. Bijna de helft van de respondenten kan nét rondkomen van het salaris, zolang zich geen financiële tegenvallers voordoen. Bijna één op de zes geeft aan het financieel niet te redden. Individuele bestuurders richten nu een noodfonds op om te ondersteunen bij personeel dat te maken heeft met betalingstoeslag. Dit is geen taak voor individuele bestuurders, maar van de overheid en werkgeversorganisaties. Bovendien zal er structureel iets moeten gebeuren.” 

Betaalbaarheid

Zo zijn er veel partijen in het zorgveld die vinden dat er eigenlijk nog een schepje bovenop moet. De Zorgverzekeraars op hun beurt hameren in een reactie op de miljoenennota op het belang van betaalbaarheid van de zorg. Het zorggeld wordt voor een groot deel betaald via (in-)directe premies van burgers. Maar voor verzekerden is het belangrijk “dat zij erop kunnen vertrouwen dat goede zorg voor hen toegankelijk blijft en dat de premies zo min mogelijk hoeven te stijgen, juist in deze tijd”, stelt Zorgverzekeraars Nederland. Naar verwachting stijgen de premies voor de verplichte basisverzekering komend jaar met ongeveer 10 euro per maand. (ANP/Skipr)

Lees ook op Zorgvisie: VWS-begroting: Passende zorg moet kosten beperken