Want bij de regionale samenwerking die moet worden georganiseerd worden tal van partijen genoemd. En daar blijft het dan ook bij. Dat maakt dat het ontwikkelen van plannen en transformatieopgaven wellicht nog wel lukt. Maar het is onvermijdelijk dat er daarna vertraging ontstaat in de uitvoering van deze opgaven want welke partijen hierin de lead moeten of mogen nemen is niet beschreven. Terwijl het IZA de druk flink opvoert: als voor het einde van 2023 geen heldere regioafspraken zijn gemaakt, moet dit worden voorgelegd aan de Nza. Is het dan niet helpend als de hele opgave uit het IZA, van plan tot uitvoering van de transformatie, met de lead van diezelfde partijen, de gemeenten en zorgverzekeraars, gebeurt?
Gezondheid
Laten we om een antwoord te geven op die vraag een stap terug zetten naar de rode draad uit het IZA. We willen immers gezondheid en inwoners centraal stellen en passende zorg rond die inwoner organiseren. Niet ziekte en behandelingen. En we willen niet alleen een plan maar ook een visie op de gezondheid van de regio. Dan lijkt het logisch om de lead te leggen bij de partijen die misschien wel het meest baat hebben bij gezondheid en preventie en die niet gericht zijn op ziekte en behandelingen. En dat zijn juist de gemeenten en zorgverzekeraars.
Democratisch gehalte
Een bijkomend voordeel: dit zijn de enige partijen met een enigszins democratisch gehalte. Er zijn gemeenteraadsverkiezingen en verzekerden stappen in de regel makkelijker over van verzekeraar dan van behandelaar. Dus als we partijen willen die de inwoners vertegenwoordigen: dit zijn ze. En uiteraard blijven zorgaanbieders cruciaal in deze transitie. Maar misschien zetten we hen wel meer in positie als zij de lead niet hoeven te nemen
Want de lead nemen is geen gemakkelijke rol. Wie het ook doet, deze partijen zullen in de regio vertrouwen moeten winnen. Het gaat niet om bepalen wat er gebeurt, maar laten zien dat ze alle belangen zorgvuldig kunnen afwegen en de pijn eerlijk verdelen.
Er is geen tijd te verspillen. Geef de gemeenten en zorgverzekeraars structureel het initiatief om met vertrouwen coalities te bouwen. Zodat zij uiteindelijk samen met de regio de transitie realiseren.
Adviseur Philippe Sprenger meent de uitvoeringsorganisatie voor het IZA het best geleid kan worden door de gemeenten -of GHOR?- ( want democratisch gekozen ) en zorgverzekeraars – grootste verzekeraar ?- ( want namens hun verzekerden ). Nu is het IZA een strategisch document met als nabije horizon het eind van Rutte IV en qua implementatie ca 15 jaar na ondertekening. Het is (nog ) geen operationeel beleid ! En de zijdelingse opmerking dat de zorgorganisaties daarmee “blij” zullen zijn, is niet duidelijk. Hieruit blijkt dat het IZA velen aanspreekt, maar op zeer verschillende “denkramen” wordt geïnterpreteerd. De KNMG reageerde ( deskundig ) in een artikel van hun voorzitter dat individuele gezondheid niet alleen door “de Zorg” ( containerbegrip ) succesvol wordt bereikt, maar dat het aandeel van de Zorg hierin op 11% geschat mag worden. Opvoeding, onderwijs, armoede, huisvesting, werkloosheid, handicaps enz. hebben samen een groter aandeel in de individuele gezondheid. Dat zijn overigens gebieden waarover gemeenten meer zeggenschap hebben. Misschien was het beter om de omvorming naar het IZA te laten volgen op de gemeentelijke successen op die terreinen?