De waarde en impact van huisvesting wordt in de zorg onderschat, en dat is jammer. Dirk van Suilichem: “Met goede huisvesting kun je zo veel doen. Als ze een aangename werkplek hebben en minder werkdruk, door korte looplijnen en ondersteuning door technologie, zullen mensen zich fijn voelen. Dan zal personeel niet zo snel weggaan. Er is minder stress in een leuke omgeving. Die psychische impact hebben bestuurders vaak niet in de gaten.” In nieuwbouw of vernieuwbouw is sowieso betere hygiëne, wat naast minder stress weer invloed heeft op ziekteverzuim. Door middel van isolatie en alternatieve bronnen – denk aan zonnepanelen of warmte-koude-opslag – is serieus iets aan de energiekosten te doen. “En slimmer gebruik van je huisvesting kan je primaire proces ten goede komen”, legt Suilichem uit. “Door flexwerk heb je minder kantoor- en vergaderruimte nodig. Die vierkante meters kun je afstoten, maar je kunt ook kijken of je ze tegen opbrengsten anders in kunt zetten, als dagbesteding of extra studio’s”
Veiligheid
“Een ander voordeel van goede huisvesting is dat je letterlijk minder personeel nodig hebt”, zegt Van Suilichem. Hij wijst bijvoorbeeld op veiligheidsaspecten en dan vooral de organisatie daarvan. “Ga maar na: als je goede brandscheidingen aanbrengt, dan heb je’ s nachts minder BHV’ers nodig. Die investering heb je in enkele jaren veelal terugverdiend.” Maar er zijn nog veel meer veiligheidsaspecten die impact hebben op het personeel of de bewoners of cliënten. Denk aan radiatoren en kranen waaraan bewoners zich kunnen verbranden, te lage borstweringen of glazen wanden waar iemand doorheen kan lopen, legionellabesmettingen. Of virusveiligheid door personeelskranen met sensoren uit te voeren, compartimentering en het voorkomen van luchtrecirculatie. Die zijn niet zomaar te realiseren in gebouwen van dertig, veertig jaar oud. Daar moet je over nadenken.
Subsidies
Dan heeft hij het nog niet eens over de neveneffecten van een slecht gebouw. “Oude huisvesting die niet veilig is, niet prettig voelt of voor een deel leegstaat door personeelstekort is funest voor je naam als zorginstelling. De OR en CR gaan klagen. Er komen slechte waarderingen op Zorgkaart Nederland of nog erger: negatieve mond-op-mond reclame of nieuwsberichten, imagoschade. “Met goede huisvesting wordt juist iedereen blijer, dan stroomt er positieve energie richting raad van bestuur”, concludeert Van Suilichem lachend.
Eigenlijk draait vastgoedbeheer maar om twee dingen, vindt hij. “Wat geld kost moet je verminderen en wat geld oplevert vermeerderen.” De hand op de knip houden, helpt daar niet bij. Dat zou ook eigenlijk dom zijn, want in het kader van duurzaamheid zijn er nu nog allerlei subsidies te krijgen, tegemoetkomingen in advieskosten en goedkope leningen. Die zijn er over twee, drie jaar niet meer als een aantal duurzaamheidseisen wetgeving zijn geworden.
Momentum
Nu is het momentum om na te denken over zorgvastgoed. Het punt is alleen: het is nogal veel wat op je afkomt, waar moet je als bestuurder beginnen? “Ik adviseer dan een quick-scan uit te laten voeren”, zegt Dirk van Suilichem. “Gebruik de onrust op de markt om even niks te doen en je naar aanleiding van de scan voor te bereiden zodat je straks een vliegende start hebt als de bouwkosten stabiliseren en je inzicht in de terugverdientijd hebt.” Hoe die quick-scan eruit ziet, verschilt per zorgorganisatie, afdeling of wensen van het bestuur. Het is maatwerk. Activ heeft niet alleen een aantal alleskunners in huis, maar ook een netwerk aan specialisten om zich heen. De adviseurs bepalen vooraf samen met de bestuurders het plan van aanpak voor de scan, zodat die zich er prettig bij voelen, draagvlak kunnen creëren en kunnen verantwoorden waarom externe expertise wordt ingehuurd. Omdat je de impact van je vastgoed niet moet onderschatten.
