Het gaat om vaak jonge zorgverleners die zich inzetten voor een meer duurzame aanpak. Dat werd ook wel tijd, nadat jarenlang maar weinig protest werd aangetekend tegen de vervuiling die de sector veroorzaakt. Volgens cijfers van twee jaar geleden was de zorg in Nederland verantwoordelijk voor meer dan 7 procent van de totale uitstoot van CO2.
Dat moet anders natuurlijk. Maar hoe? Zonder compleet te willen zijn, noem ik een paar punten.
Ritten naar het ziekenhuis
Allereerst heb je de vele autokilometers die de zorg genereert. Patiënten komen immers vaak met de auto, getuige de overvolle parkeergarages bij met name ziekenhuizen. De oplossing daarvoor is simpel: digitale zorg waar dat mogelijk is. Elke bezoek dat je voorkomt door beeldbellen, een e-consult of telebegeleiding voorkomt twee ritten naar het ziekenhuis. Bij een afstand van 10 kilometer scheelt dat 4,5 kilogram CO2-uitstoot per bezoek. Vermenigvuldigd met duizenden keren per dag en 365 dagen per jaar, tikt dat lekker aan. Nog afgezien van alle andere voordelen die digitale zorgverlening biedt.
Afval
Dan is er het punt van het afval. Wat dat betreft zeggen beelden meer dan woorden. Op YouTube is een filmpje te zien van een kunstenares die de hoeveelheid afval in beeld brengt die het gevolg was van haar borstkankeroperatie. In één woord: verbijsterend. Het moet toch mogelijk zijn die enorme hoeveelheid afval terug te brengen?
Verspilling
Een derde punt is de verspilling. Het streven naar efficiency levert daarbij soms serieuze problemen op. Iemand met wie ik veel samenwerk, vertelde me laatst het verhaal van zijn moeder, die een paar weken voor haar overlijden nog twee dozen met flesjes medische voeding kreeg thuisbezorgd, ter waarde van enkele honderden euro, ongetwijfeld geproduceerd ten koste van veel CO2-uitstoot. Ze had daar niet om gevraagd, maar het stond nu eenmaal op de planning. Na haar overlijden hebben haar kinderen geprobeerd dit terug te bezorgen bij de leverancier, maar die wilde het niet hebben. Uiteindelijk is de partij in Roemenië beland, waar je ook weer van alles van kunt vinden.
Dat het ook goed kan gaan, bewijst het verhaal van het Radboudumc. Het stroomverbruik ging daar in een jaar tijd met 72 procent omlaag. Het ziekenhuis begon in 2013 met een ambitieus duurzaamheidsbeleid en ligt op koers richting een reductie van 60 procent in 2030. Verder wordt er hard gewerkt aan duurzame inkoop, energiezuinige nieuwbouw, eigen windmolens en het terugdringen van het aantal reizen per vliegtuig.
Dit alles ging niet vanzelf, vertelde strategisch adviseur Harriette Laurijsen in een interview. Het was het gevolg van een bewuste keuze van de raad van bestuur met daaraan gekoppeld concrete doelen. Wat mij betreft is dit een voorbeeld voor ziekenhuisbestuurders elders in het land.
Dianda Veldman
Directeur-bestuurder Patiëntenfederatie Nederland