Wel naar voren kwam de waardering voor mantelzorg. Als RegioPlus, landelijke vereniging van twaalf regionale werkgeversorganisaties in zorg en welzijn, zien wij deze vorm van informele zorg als essentieel in de zorgketen, samen met de opkomende burgerinitiatieven; de lokale zorg- en welzijnscoöperaties. Formele en informele zorg kunnen niet zonder elkaar.
Opdracht
Dat het ministerie van Economische Zaken in de Miljoenennota en bij monde van demissionair minister Van Gennip in Nieuwsuur op 19 september inmiddels focust op brede welvaart, gericht op kwaliteit van leven van deze en volgende generaties is ook positief. Binnen het idee van brede welvaart staat het belang van betere banen creëren centraal. De banen aanpassen op de medewerkers in plaats van andersom. Dat is een belangrijke opdracht voor werkgevers.
Urgentie
Het ontbreekt tot nu toe aan urgentie op het thema om als samenleving, professionals en burgers samen, zorg en welzijn anders te organiseren en veilig te stellen voor de komende generaties. Er is een integrale visie nodig op werken in zorg en welzijn. In de Miljoenennota ligt nog een te sterke nadruk op het draaien aan traditionele economische knoppen binnen de arbeidsmarkt van de formele zorg. Maar zorg en welzijn is geen productieproces, het is mensenwerk. Binnen de professionele zorg moet de arbeidsrelatie tussen werkgevers en werknemers centraal staan. Tegelijk moet de relatie tussen professionele zorgverleners en de informele zorgverleners worden versterkt. De Koning zei dit letterlijk aan het eind van de Troonrede. Ook hier kunnen werkgevers een faciliterende sleutelrol vervullen.
Dit betekent ook dat partijen uit de informele zorg, zoals burgerbewegingen en mantelzorgers, een prominente plek verdienen aan de landelijke overlegtafels. We hebben nieuwe partijen nodig om de transitie van de sector goed op gang te krijgen.
Betere banen
Vanuit RegioPlus zetten we sterk in op het anders inrichten van werk, het bieden van betere banen met meer werkplezier. Dit doen we onder meer door het realiseren van nieuwe contractvormen, zoals regionaal werkgeverschap. We kunnen het werk voor de professionals in zorg en welzijn veel leuker maken als ze in verschillende deelbranches tegelijk kunnen werken. Helaas lopen werkgevers bij dit soort vernieuwingen tegen obstakels aan. Vrijstelling van de btw-heffing op de in- en uitleen van personeel tussen bijvoorbeeld ziekenhuizen en thuiszorgorganisaties is een van de manieren om dit makkelijker te maken. Zorg- en welzijnsorganisaties kunnen, als ze de juiste mogelijkheden hiervoor hebben, gezamenlijk de personeelstekorten in de sector aanpakken. Politiek Den Haag moet deze beweging ondersteunen in plaats van verbieden.
Eén cao
Wat ook een deel van de oplossing kan zijn, is het toewerken naar één cao voor de gehele sector. De verschillen in cao’s in de deelbranches, zoals de ziekenhuizen, ouderenzorg en sociaal werk, staan vernieuwing en een wendbare arbeidsmarkt in de weg. En hoewel het kabinet geen cao-partij is, helpt het wel als de politiek zich nadrukkelijk uitspreekt over de wenselijkheid hiervan. Eén cao voor sector is niet van vandaag op morgen geregeld, daar ben ik me van bewust. Maar deze richting met elkaar inslaan is essentieel om de samenwerking op regionaal niveau in de hele keten van zorg en welzijn goed op gang te krijgen.
Uit eigen silo’s stappen
Meer synergie en samenwerking tussen deelbranches is noodzakelijk. Bestuurders in zorg en welzijn moeten uit de eigen silo’s stappen. Dit vraagt om samenwerkend leiderschap. De sector valt uiteen in tien deelbranches met bijna net zoveel cao’s. Ik vind dat we in de eerste plaats naar onszelf moeten kijken als werkgevers. Wij zijn als sector zelf aan zet om de urgentie neer te zetten en veranderingen door te voeren. De overheid moet deze regionale ketensamenwerking zoveel mogelijk faciliteren, vanuit vertrouwen.
Jelle Boonstra is directeur-bestuurder van RegioPlus, de landelijke vereniging van werkgeversorganisaties in zorg en welzijn