“VGN wekt door niet te tekenen de indruk geheel voorbij te gaan aan de mensenrechtelijke waarden waar de Wzd voor staat”, aldus de cliëntenorganisaties. “De paternalistische gedachte dat de zorgverlener wel weet wat er goed is voor de cliënt, is niet meer van deze tijd.”
Herziening Wzd
VGN liet even na de presentatie van de bestuurlijke afspraken door demissionair minister Conny Helder weten niet in te stemmen met de nieuwe overeenkomst. De afspraken zijn een voorbode van een bredere herziening van de Wet zorg en dwang. Hierop vooruitlopend wil de minister een kader waarmee de zorg in de praktijk tenminste aan de slag kan. In de afspraken staat onder meer een verkorting van het stappenplan. Maar ook wordt er meer gedaan om de cliënt te vertegenwoordigen en de positie van de cliëntvertrouwenspersoon te verstevigen.
Verwarring
“Door nu de bestuurlijke afspraken niet te tekenen, zorgt de VGN voor nog meer verwarring. Moeten zorgverleners nu het advies, en daarmee de bestuurlijke afspraken volgen (de V&VN heeft immers wel getekend) of de letter van de wet (die volgens de VGN tot te veel administratieve lasten leidt en te ingewikkeld is). Het kan toch niet zo zijn dat de VGN aanstuurt op het negeren van de Wzd? En waar blijft in dit alles de rechtspositie van cliënten? Wij begrijpen niet hoe u in uw brief continu kunt zeggen te handelen uit belang van cliënten.” Zij roepen VGN op alsnog de afspraken te ondertekenen.
VGN liet juist weten dat een fundamentele herziening nodig is. “Werken en verantwoorden op basis van autonomie en gerechtvaardigd vertrouwen. De urgentie van de (arbeidsmarkt)knelpunten in de gehandicaptenzorg maakt dat we die verandering niet over drie jaar of over vijf jaar kunnen inzetten.”
Druppel
Het steekt de cliëntenorganisaties dat de krappe arbeidsmarkt wordt gebruikt als argument. “Het lijkt echter alsof de Wzd door een aantal van uw leden gezien wordt als de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen. En dat het niet-ondertekenen daarmee een ‘stok wordt om mee te slaan’.” Volgens de organisaties is de Wzd juist bedoeld om onvrijwillige zorg te voorkomen en administratieve lasten terug te dringen.
Vertrouwen
Ze merken ook op dat de Wzd nog duidelijk nodig is. In de praktijk wordt de wet nog steeds niet goed uitgevoerd; zo blijft de kennis van zorgprofessionals achter. Mensen die te maken hebben met onvrijwillige zorg, krijgen te weinig informatie van hun zorgaanbieder.
“In de brief geeft u aan dat het verantwoorden van onvrijwillige zorg en de besluitvorming daarover plaats zou moeten vinden op basis van goed vertrouwen. Onvrijwillige zorg raakt mensen echter in de kern van hun zijn. Het leidt altijd tot inperking van fundamentele grond- en mensenrechten. Het gaat hier bijvoorbeeld om het recht eigen keuzes te kunnen maken, het recht op bescherming van de persoonlijke integriteit en het recht op vrijheid en veiligheid.”
