Geld voor ziekenhuisopleidingen wordt anders verdeeld

Foto: Dragon Claws / Getty Images / iStock

De opleidingen voor gespecialiseerde verpleegkundigen en medisch ondersteunend personeel, zoals ambulancemedewerkers, zijn sinds 2023 modulair ingericht. In plaats van een vast curriculum dat resulteert in een bepaald diploma, zijn de opleidingen opgeknipt in losse modules: een Entrustable Professional Activity (EPA). Na het afronden van een EPA krijgt de student een certificaat dat wordt afgegeven door het College Zorgopleidingen (CZO).

Personeelstekort

Het modulair opleiden moet bijdragen aan de oplossing van het personeelstekort in de zorg. Het moet ervoor zorgen dat zorgpersoneel sneller bevoegd is om werkzaamheden te verrichten en daardoor sneller en flexibeler kan worden ingezet. Daarnaast moet het modulair opleiden zorgpersoneel stimuleren om zich te blijven ontwikkelen door hen de kans te bieden om verkorte modules te volgen.

Beschikbaarheidsbijdrage

Momenteel worden vijftien ziekenhuisopleidingen bekostigd via de beschikbaarheidsbijdrage. De huidige toekenning van beschikbaarheidsbijdragen gebeurt nog altijd op basis van het aantal personen dat een diploma heeft behaald. Minister Dijkstra wil de toekenning van de beschikbaarheidsbijdragen nu aanpassen aan het modulair opleiden. “Zonder deze aanpassing blijft de financiële prikkel voor opleidende zorgaanbieders bestaan om hun personeel een volledig curriculum te laten doorlopen dat leidt tot een diploma, ook als het behalen van een certificaat voor een of meerdere EPA’s beter past bij de context van de individuele zorgprofessional. Hierdoor kunnen de voordelen van het flexibele opleidingssysteem niet volledig worden benut, terwijl dit wel noodzakelijk is met het oog op de beschikbaarheid van voldoende professionals voor de huidige en toekomstige zorgverlening”, aldus de minister.

Per 1 januari 2025

Het is mogelijk om deze aanpassing te doen per 1 januari 2025, laat de minister aan de Tweede Kamer weten. De minister is voornemens om de NZa een aanwijzing te geven zodat zij de nieuwe wijze van bekostiging van de ziekenhuisopleidingen via de beschikbaarheidsbijdrage in haar regelgeving kan verwerken. Voor de bekostiging van opleidingen die vóór 1 januari 2025 zijn gestart, zal een overgangsregeling gelden.

Financiële gevolgen

In het IZA is afgesproken dat de wijziging van de bekostigingssystematiek “budgettair neutraal” moet uitpakken. “Voor het verruimen van de reikwijdte van de beschikbaarheidsbijdrage met twaalf opleidingen wordt dit bereikt door de bijbehorende middelen vanuit het deelkader voor de medisch-specialistische zorg in de Zorgverzekeringswet (Zvw), waaruit zij nu bekostigd worden, over te hevelen naar het deelkader voor de beschikbaarheidsbijdrage medische vervolgopleidingen. Het gaat daarbij om een bedrag van structureel 35 miljoen euro”, schrijft Dijkstra.

De minister sluit niet uit dat het aantal gevolgde opleidingen of EPA’s gaat stijgen als gevolg van de nieuwe systematiek, doordat het volgen van een opleiding aantrekkelijker wordt. “Op termijn kan dit leiden tot een sterkere stijging van uitgaven aan beschikbaarheidsbijdragen dan de uitgavenstijging waar nu van wordt uitgegaan. Bij de ziekenhuisopleidingen is, anders dan bij de opleidingen waar een vast aantal opleidingsplekken beschikbaar wordt gesteld, immers sprake van open-einde financiering zonder volumebeperking. De instroom in veel ziekenhuisopleidingen loopt op dit moment echter nog ver achter bij de instroom die door het Capaciteitsorgaan wordt geadviseerd om aan de toekomstige zorgvraag te kunnen voldoen. Het modulaire opleidingssysteem moet juist bijdragen aan het verhogen van de instroom.”

Vooralsnog verwacht de minister op de korte en middellange termijn geen (extra) kostenstijging doordat er meer mensen een opleiding gaan volgen. “Enerzijds kunnen kosten weliswaar toenemen doordat er meer wordt opgeleid. Anderzijds worden kosten beperkt doordat het werken met EPA’s ervoor zorgt dat kosten voor het behalen van een diploma in veel gevallen lager uitvallen. Daarnaast is ook de opleidingscapaciteit beperkt.”

Werkbaarheid

De aanpassingen ten behoeve van het modulair bekostigen worden gedaan in nauwe afstemming met onder andere de NZa, het CZO, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), laat de minister weten. Binnen twee jaar zullen het CZO, de NVZ en de NFU een evaluatie doen naar de opleidingen en de EPA’s waar deze opleidingen uit bestaan. “De opleidingssystematiek is ook voor hen relatief nieuw en het is daarom nodig om tussentijds te onderzoeken of de huidige opzet de juiste is.”