Behalve de bezuinigingen waren zorgfraude, personeelstekort, wachtlijsten en verlaging van het eigen risico de belangrijkste onderwerpen bij het debat over de begroting van het ministerie van VWS voor 2025. Met name de PVV-fractie werd aangevallen, omdat deze partij in het verleden vaak tegen bezuinigingen in de zorgsector was.
Onder meer de coalitiepartijen VVD en NSC steunen de kortingen op preventie, waardoor er vanaf 2026 minder geld gaat naar onder meer het Voedingscentrum, sportorganisaties en Trimbos. NSC-Kamerlid Daniëlle Jansen zei dat er “substantieel veel preventieprogramma’s zijn die niets hebben opgeleverd. Op sommige punten vind ik de bezuinigingen pijnlijk, maar er moet bezuinigd worden”.
Kijken wat effectief is
Jansen: “Dan is het goed om te kijken naar programma’s die wél werken. Als we niet kijken wat er wél effectief is, halen we onze gezondheidsdoelen niet op de lange termijn.” Daarop merkte SP-fractieleider Jimmy Dijk op: “Iedereen die zegt dat preventie belangrijk is en bezuinigt op preventie, kletst uit zijn nek.”
NSC werd gesteund door VVD-Kamerlid Judith Tielen. Zij zei ook dat er “heel veel instanties” zich bezighouden met preventie: “Het is helemaal niet zo gek om door alles eens kritisch heen te gaan. De belangrijke preventies zijn vaccinaties – daar bezuinigen we niet op. Ook een belangrijke preventie is bevolkingsonderzoek – ook daar bezuinigen we niet op.”
D66 over gezondheidsverschillen
D66-Kamerlid Wieke Paulusma vindt de wachtlijsten voor de ggz “afschuwelijk lang”, ook die voor een plaats in het verpleeghuis. Ze wees op een volgens haar structurele fout in de maatschappij: dat het in Nederland nog altijd steeds veel uitmaakt voor iemands gezondheid “waar je wieg staat, hoe hoog je inkomen is, welke opleiding je hebt en of je man of vrouw bent. Deze verschillen worden met de inzet van dit kabinet alleen maar groter.”
Jansen van de NSC-fractie pleitte voor meer urgentie om het roken terug te dringen, omdat het een grote impact op de ziektelast heeft en 18.000 doden per jaar in Nederland kost. Ze wil het doel voor een rookvrije generatie wettelijk vastleggen. In de wettelijke verankering zou moeten worden opgenomen: accijns op e-sigaretten, vermindering van het aantal verkooppunten zoals tankstations, invoering van een vergunningstelsel voor tabakszaken en een verbod om te roken in auto’s waarin minderjarigen zitten.
Halvering eigen risico
Enkele partijen hekelen de ruime halvering van het eigen risico vanaf 2027. Effecten zouden volgens hen zijn: meer (vaak onnodige) zorgvraag, hogere kosten en langere wachttijden. D66 opperde een alternatief, door de groep chronisch zieken “gericht te gaan helpen” door hen structureel het eigen risico kwijt te schelden of fors te verlagen. Het bespaarde geld wil D66 inzetten om werken meer te laten lonen.
Claassen was wel tevreden over de verlaging van het eigen risico. Volgens de PVV’er mijdt 11 procent van de Nederlanders zorg vanwege de kosten. Verlaging van het eigen risico helpt bovendien om een halt toe te roepen aan de tweedeling in de zorg, liet hij weten. Claassen wilde van minister Agema een antwoord op de vraag hoe ze de zorgfraude gaat aanpakken, die volgens sommigen tot 10 miljard euro zou oplopen. Volgens hem is de oplossing om “alle private equity te weren uit de zorg”.
Taak voor NZa
Zijn PVV-collega Folkert Thiadens riep de bewindslieden van VWS op om de NZa aan te spreken op haar taak de zorg beschikbaar te houden voor iedereen, met verwijzing naar de omzetplafonds. Hij hoopt op korte termijn een visie te ontvangen voor de langdurige zorg.
GroenLinks-PvdA verbaasde zich er over dat de ggz niet wordt genoemd in het regeerprogramma, ondanks de lange wachtlijsten en de SGP wees op het lage aantal IC-bedden. Ten slotte vroeg de meerderheid van de Tweede Kamer meer duidelijkheid van Agema rond de financiering van de pandemische paraatheid.
