De auteurs schreven een reconstructie waarin zij concluderen dat “de verdeling van opleidingsplekken omgeven is door gelobby en ondoorzichtigheid”.
Het NTvG voert anonieme tipgevers op en sprak met betrokken partijen.
Capaciteitsorgaan
De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) zouden zich in 2016 per brief hebben beklaagd bij het ministerie van VWS over het aantal opleidingsplekken dat het Capaciteitsorgaan in opdracht van VWS had geraamd. Volgens hen was dit te weinig. Het NTvG noemt deze actie opmerkelijk omdat de NFU en de NVZ zelf deel uitmaken van het Capaciteitsorgaan: zij zitten zowel in het bestuur als in de Kamer Medisch Specialisten.
Opleidingsplaatsen
Over de jaarlijkse verdeling van opleidingsplaatsen stelt in eerste instantie de Federatie Medisch Specialisten een plan op. Dat plan wordt besproken in de Stichting BOLS, waarin de FMS, de NVZ en de NFU zitten. Er vindt afstemming tussen BOLS, de zeven opleidingsregio’s en de wetenschappelijke verenigingen van medisch specialisten. Vervolgens stuurt BOLS een advies naar de minister van VWS. De Nederlandse Zorgautoriteit kent op basis van het verdeelplan beschikbaarheidsgelden toe aan de opleidingsziekenhuizen. Hiermee krijgen deze een compensatie voor de opleidingskosten van arts assistenten tot medisch specialist. In 2022 ging het bijvoorbeeld om een totaal vergoedingsbedrag van ruim 1,1 miljard euro; 122.000 tot 164.000 euro per opleidingsjaar per aios.
Werkloosheid
De tipgever van het NTvG , oud medewerker van het Capaciteitsorgaan, vertelt regelmatig te zijn benaderd door de koepels. Telkens was er kritiek op de berekeningen, steeds waren meer medisch specialisten nodig. Hiermee staan de koepels lijnrecht tegenover het standpunt van medisch specialisten, die vaker voor mínder opleidingsplekken pleiten, vanwege signalen van werkloosheid onder jonge klaren. Volgens het UWV zaten er in mei van dit jaar 105 medisch specialisten in de WW, maar daarnaast is er veel verborgen werkeloosheid. Jonge specialisten zitten vast in fellowships of chef-de-cliniquefuncties, gaan van tijdelijk contract naar tijdelijk contract, vertrekken naar het buitenland of gaan aan de slag in een ander medisch specialisme.
Financieel aantrekkelijk
Marco Varkevisser, hoogleraar marktordening in de gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit, benoemt in het NTvG het probleem: ‘Het opleiden van medisch specialisten is voor te veel partijen financieel heel aantrekkelijk. Hoe meer aiossen, hoe meer geld en hoe meer arbeidskrachten, die je gesubsidieerd in het ziekenhuis kunt gebruiken. En als hun opleiding afgerond is, kun je ervoor kiezen om het hele circus nog een keer te doorlopen; je haalt weer een nieuwe aios binnen die je gesubsidieerd kunt opleiden en een paar jaar kunt gebruiken.’
Woo
Het NTvG heeft inzage gevraagd in de brieven aan het ministerie van VWS in een Woo-procedure. Dit verzoek is uitgesteld omdat meerdere partijen bezwaar hebben ingediend tegen de openbaarmaking ervan. Het ministerie wil niet toelichten om welke partijen het gaat.
Reacties
Het NTvG heeft de NFU en NVZ gevraagd te reageren. De NFU vindt dat het artikel een onjuist beeld schetst en ontkent dat er een NFU-lobby zou bestaan richting de Tweede Kamer. In de brief aan VWS uit 2016, waarvan het bestaan niet wordt betwist, maar waarvan de inhoud tot nu toe geheim is, zegt de NFU juist te hebben ingestemd met de verlaging van het aantal opleidingsplaatsen maar gewaarschuwd hebben voor verdere verlaging “onder andere om minder afhankelijk te worden van instroom uit het buitenland.” De NVZ legt in algemene bewoordingen de procedure rond de toewijzing van opleidingsplaatsen uit en gaat niet inhoudelijk op het verhaal in. Het Capaciteitsorgaan laat officieel weten “zich niet te kunnen vinden in de strekking van het verhaal.”
