Beeld: Adobestock
De voorgestelde wijziging van Maeijer maakt dat zorgkantoren verplicht worden om het pgb op maat te gaan verstrekken. Nu krijgen pgb-houders een standaard bedrag toegekend op basis van een indicatie. Als cliënten dat bedrag niet opmaken, wordt het weer teruggestort. Sommige zorgkantoren zijn al gestart om cliënten de vergoeding te geven voor hun daadwerkelijke zorgvraag. De staatssecretaris wil nu dat zorgkantoren dat moeten, in plaats van kunnen. De optie wordt omgezet in een verplichting.
Dat staat in het concept ‘wijziging Regeling langdurige zorg in verband met pgb op maat’. De consultatiefase is inmiddels gesloten. De nieuwe regeling moet vanaf 1 januari 2025 ingaan. Voor bestaande pgb-houders geldt de regeling met ingang van 1 januari 2028.
Rode pen
Onder meer Per Saldo, de Federatie Landbouw en Zorg, Branchevereniging Kleinschalige Zorg en ZorgThuis reageren op het concept. Ze denken dat de administratieve lasten en de onzekerheid hiermee alleen maar toenemen en dat het zorgkantoor teveel invloed krijgt. Per Saldo: “Als budgethouders een aanpassing nodig hebben, moeten ze een heel nieuw budgetplan inleveren. Daarbij wordt hen ook gevraagd om een weekschema in te vullen, waarin ze aangeven hoeveel uren en minuten zorg er per dag nodig is.
Vervolgens maken zij mee dat een medewerker van het zorgkantoor met de rode pen zorgmomenten schrapt omdat deze niet nodig zijn of te lang duren, vaak zonder dat de betreffende budgethouder is bezocht. Het is onduidelijk op basis van welke criteria dit gebeurt, maar het lijkt erop dat er standaardlijstjes uit het verleden worden gehanteerd. Er is dus geen sprake van maatwerk en er is geen grondslag voor deze werkwijze. Wanneer budgethouders hiertegen in bezwaar gaan, wordt het jaarbudget vaak weer opgehoogd.”
Uitgangspunten pilot Menzis
Per Saldo heeft deze ervaring op kunnen halen omdat het pgb op maat al enige tijd bestaat sinds een pilot van Menzis uit 2020. Ook andere zorgkantoren zijn er inmiddels mee gestart. Maar bij de pilot werd nadrukkelijk vastgelegd dat de budgethouder recht blijft houden op het totale budget op basis van het zorgprofiel. Ook werd een eventuele verlaging toegekend op vrijwillige basis. Partijen moesten het daarover met elkaar eens zijn. Deze uitgangspunten waren volgens onderzoek uit 2020 naar de nieuwe werkwijze met het pgb belangrijke voorwaarden voor het slagen van de pilot. Die voorwaarden zijn er, in de wijzigingen van Maeijer, allemaal niet.
Niet dezelfde deskundigheid
Ook de Branchevereniging Kleinschalige Zorg stelt dat de macht zo meer bij het zorgkantoor komt te liggen. “Een cliënt wordt hiermee afhankelijk van de medewerker van het zorgkantoor die zijn of haar zorgbehoefte moet gaan inschatten. Deze behoefte is al, op deskundige wijze, vastgesteld door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Medewerkers van het zorgkantoor beschikken niet altijd over dezelfde deskundigheid en zijn mogelijk minder onafhankelijk zoals het CIZ is.”
Momentopname
Het zorgkantoor hanteert bij de vaststelling van het budget op maat een marge van 10 procent. Met die marge kan een budgethouder kleine wijzigingen in de zorgbehoefte opvangen; een nieuwe aanvraag is dan niet nodig. “Dit klinkt best redelijk”, zegt de Federatie Landbouw en Zorg, “maar het vaststellen van de daadwerkelijke zorgbehoefte is per definitie een momentopname. Dit kan letterlijk de volgende dag al anders zijn. De onzekerheid die een gesprek met het zorgkantoor met zich meebrengt, draagt zeker niet bij aan het welzijn van de budgethouder”, aldus de federatie.
Bezuiniging
Uit een brief van staatssecretaris Vicky Maeijer aan de Tweede Kamer over het definitieve budgettaire kader voor de Wet langdurige zorg (Kader Wlz) blijkt dat Maeijer 35 miljoen euro wil bezuinigen met het pgb op maat.
Passende zorg
ZorgThuis: “De gedachten van pgb op maat waarbij echt gekeken wordt naar welke zorg een budgethouder nodig heeft, en de hoogte van de financiering daarop aansluit, vinden wij een logische. Echter wel vanuit de gedachte van passende zorg. Wij vragen ons af of de voorgestelde wijzigingen daar echt aan bijdragen en hopen dan ook dat deze in heroverweging worden genomen.”
