In de maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp is in 2018 zo’n 2 miljard euro besteed aan het organiseren en coördineren van zorg. Dat is ruim een kwart van het totale budget. Dat blijkt uit een analyse van bureau Berenschot.
Aan de zorg die valt onder de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet is in 2018 in totaal respectievelijk 3,8 miljard en 3,7 miljard euro besteed. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van deze regelingen. Gemeenten, zorgaanbieders en VWS waren ruim een kwart van dit bedrag kwijt aan de coördinatie van zorg. In de jeugdhulp was het aandeel organisatiekosten met 29 procent het hoogst.
Onder deze zogenoemde apparaatskosten vallen onder andere beleid, administratie, aansturing en roostering van zorgmedewerkers, inkoop en facturatie, monitoring en verantwoording, en huisvestings- en ICT-kosten.
Wmo- en Jeugdconsulenten
Opvallend is dat een relatief klein deel wordt besteed aan de toegang tot de zorg, zo’n vier tot zeven procent van de coördinatiekosten en zo’n één a twee procent van het totale budget. Om de toegang tot zorg te regelen zetten gemeenten consulenten in die bij een zorgaanvraag kijken welke zorg passend is. “Consulenten in de toegang worden vaak ondergewaardeerd, terwijl ze de sleutel vormen tot passende zorg én grip op de kosten in het sociaal domein”, stellen senior consultant Paul Schenderling en managing consultant Wouter Poels.
Financiële tekorten
Volgens Poels en Schenderling is dit een gevolg van de financiële tekorten in het sociaal domein. “Veel gemeenten stellen in hun beleid de eigen kracht van de inwoner en zijn/haar netwerk centraal, kijken welke oplossingen voorliggend zijn (bijvoorbeeld hulp door vrijwilligers), om pas dan te bezien welk aanbod van zorgaanbieders passend is.”
De oproep van Schenderling en Poels luidt om consulenten meer centraal te stellen, met meer mandaat en meer middelen. “In de huidige situatie zijn Rijk, gemeenten en aanbieders verstrikt geraakt in een web van onderlinge coördinatieprocessen, terwijl de zorgcoördinatie met de grootste impact uitgevoerd wordt door de consulenten, die er qua mandaat, waardering en middelen bekaaid afkomen.”
