In zijn lezing op het Sociaal-Christelijk Congres waarschuwt minister Hugo de Jonge voor marktwerking in de zorg en ondermijning van de solidariteit in het zorgstelstel.
Het Sociaal-Christelijk Congres staat dit jaar in het teken van de verbondenheid. Volgens de minister staat de verbondenheid in de samenleving – net als in de 19de eeuw – onder druk door toenemende verschillen tussen arm en rijk.
Torenhoge dividenden
“In de 19e eeuw profiteerde de bovenlaag van de markt maximaal van de noeste arbeid van zoals ze dat toen noemden: ‘kleine luyden’. En ook nu verdient een CEO van een beursgenoteerde onderneming net zoveel als 150 van zijn werknemers bij elkaar”, zegt De Jonge in zijn toespraak. (..) Een aantal zorgbedrijven kwam de afgelopen maanden in het nieuws vanwege het uitkeren van torenhoge dividenden, terwijl ze ondertussen verplegend personeel alleen nog maar op ZZP-basis laat werken. Dat wringt. Net als toen.”
Marktwerking doorgeschoten
In de 19de eeuw heerste het adagium dat de overheid zich niet met zaken als gezondheidszorg moest bemoeien. Volgens De Jonge lijdt de samenleving ook nu weer onder het “liberale principe van staatsonthouding”. ” Het geloof in de zegeningen van de markt was groot. En dat is niet zonder consequenties. Neem bijvoorbeeld de wijkverpleging – daar is de marktwerking doorgeschoten. Individuele belangen van organisaties zijn groter dan de noodzaak tot onderling samenwerken. Als je ’s ochtends langs een seniorenflat fietst, zie je vijf verschillende auto’s van vijf verschillende zorgorganisaties staan. En allemaal komen ze precies hetzelfde doen. Wat is daar de meerwaarde van?”
Het is niet voor het eerst dat De Jonge de wijkverpleging als voorbeeld van doorgeschoten marktwerking noemt. Het was afgelopen voorjaar aanleiding voor de minister om maatregelen aan te kondigen. De bewindsman wil de keuzevrijheid van patiënten van welke zorgaanbieder zij gebruik willen maken inperken. “Daarvoor in de plaats moeten zorgverzekeraars, zorgverleners en gemeenten de zorg regionaler gaan organiseren”, zei hij begin maart.
Verzekering voor hoger opgeleiden
De Jonge waarschuwt verder voor de ondermijning van de solidariteit in het zorgstelsel. “Je kon het horen in de reclame van een zorgverzekeraar: ‘waarom zou ik meebetalen aan behandelingen die ik helemaal niet nodig heb’? Of die ‘verzekering voor hoger opgeleiden’. Je hebt echt de kern van ons zorgstelsel gemist als je dit soort keuzes maakt. Rijk betaalt voor arm. Jong betaalt voor oud. Gezond betaalt voor ziek. Solidariteit noemen we dat.”
Volgens de minister maken mensen zich terecht zorgen over de vraag of de zorg er straks nog wel voor hen is en of die betaalbaar zal zijn. “De komende 20 jaar zal het aantal 75-plussers verdubbelen, het aantal 90-plussers verdrievoudigen en het aantal 100-plussers verviervoudigen. Dat zal een enorme impact hebben op het aantal chronisch zieken. Het aantal mensen met dementie zal verdubbelen. Dus ja – de kosten voor onze zorg zúllen fors stijgen. En ondertussen wordt de arbeidsmarkt alleen maar krapper.”
Eigen betalingen
“Maar nog voordat de zorg onbetaalbaar wordt, zal die al steeds moeilijker te organiseren zijn”, vervolgt De Jonge. “Als we dat vraagstuk aan de boekhouders overlaten, dan weten die daar wel raad mee. Eigen betalingen omhoog, of een kleiner verzekerd pakket. Of allebei. Maar deze ‘oplossingen’ tasten de solidariteit in onze zorg aan.”
