Er is meer beweging nodig om ‘juiste zorg op de juiste plek’ ook in de toekomst veilig te stellen. Dat stelt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in een brief aan het ministerie van VWS.
Volgens de NZa gaan met name de ontwikkelingen op het gebied van substitutie van zorg en taakherschikking nog te langzaam. Terwijl het verplaatsen van zorg juist zo belangrijk is bij ‘juiste zorg op de juiste plek’ (JZOJP). Zorg wordt daarmee goedkoper en/of kwalitatief beter. De NZa onderneemt zelf stappen, maar verwacht daarnaast meer van aanbieders en zorgverzekeraars.
Substitutie-afspraken
De NZa constateert dat de opbrengst van substitutie-afspraken uit het transitieakkoord msz 2018 te beperkt is. In 2018 is op verzoek van de partijen in het veld onderzoek gedaan naar de substitutie afspraak uit het akkoord msz. Het advies van de NZa was om het budgettair kader huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg met €6,7 miljoen te verhogen. Zorgaanbieders en verzekeraars hebben voor 6,7 miljoen euro aan investeringen in de huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg afgesproken. Hiermee moeten de gecontracteerde substitutieafspraken gerealiseerd worden. Als dit lukt, dan leidt dit tot een potentiele verlaging van de ziekenhuiskosten van 11,9 miljoen euro.
Taakherschikking
De NZa stelt dat de resultaten van taakherschikking tot nu toe ook te beperkt zijn. De monitor Taakherschikking, waarbij is gekeken naar de inzet van de verpleegkundig specialist (VS) en physician assistant (PA) in de msz, laat zien dat deze herschikking positieve effecten heeft op de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg. Hiervoor zijn de afgelopen jaren de landelijke wet- en regelgeving gewijzigd. De effecten op betaalbaarheid blijven echter achter. Milena Babovic, directeur NAPA, de beroepsvereniging van physician assistants, vroeg zich onlangs nog af of ons huidige registratiesysteem erop gericht is om daadwerkelijk te kunnen analyseren wat de inzet van PA’s financieel oplevert. Ook staan discussies over geld en bevoegdheden een structurele taakherschikking in ziekenhuizen nog altijd in de weg.
Stappen NZa
Vanaf nu zal de zorgautoriteit jaarlijks monitoren in hoeverre taakherschikking een onderdeel is van afspraken tussen msz-aanbieders en zorgverzekeraars. De klinisch technoloog wordt toegevoegd aan de beroepen die een poortfunctie uitvoeren. Dat betekent dat ze zelfstandig zorgtrajecten mogen openen en declareren. Dit moet taakherschikking gaan bevorderen.
Een selecte groep van zorgaanbieders en zorgverzekeraars gaat de komende maanden van start met het maken van financiële business cases. Daarmee kan de inzet van deze beroepsgroepen vertaald worden naar effecten wat betreft betaalbaarheid. De NZa neemt hierin het voortouw.
Verbetering bekostiging
De NZa zet ook in op de verbetering van de bekostiging. Hierin staat de zorgvraag van de patiënt centraal, evenals de waarde die de zorg heeft voor de patiënt. De NZa streeft er naar dat de prikkel om volume te genereren verdwijnt en er voldoende ruimte is voor samenwerking en maatwerk in de regio. Voor de Geestelijke gezondheidszorg (ggz), de Wet Langdurige Zorg (Wlz) en de medisch-specialistische zorg (msz) ligt er al een breed gedragen visie op de komende jaren. Er wordt momenteel nog onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om persoonskenmerken onderdeel van de bekostiging te laten worden in de wijkverpleging.
Verantwoording
De zorgautoriteit wil ruimte bieden aan nieuwe manieren van verantwoording, waarbij zorgaanbieders, zorgverzekeraars en zorgkantoren sector overstijgend de zorgvraag centraal kunnen stelle. Zo sluit de verantwoording beter aan op de beweging die JZOJP in de zorg voor ogen heeft.
Contractering
De NZa vindt het belangrijk dat het afsluiten van contracten tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars ook daadwerkelijk loont. Ze gaat daarom in gesprek met beide partijen over hun (regio)visie op JZOJP. Aan de hand van de monitors contractering geeft de NZa het veld inzicht in het contractering-proces. Ze monitort daarin ook tevredenheid en voortgang. Bij de msz wordt verder de inzet van de transformatiegelden en innovatieve contractafspraken gemonitord. In de monitors gaat de NZa meer aandacht besteden aan de inhoud van de contracten.
Innovatie
Ook innovatie kan JZOJP helpen versnellen, zoals het vergemakkelijken van declareren van e-health. Ook verkent de zorgautoriteit de mogelijkheid voor een facultatieve prestatie in de msz. Daarmee krijgen zorgverzekeraars en aanbieders de ruimte om nieuwe prestaties af te spreken.
Tussen 2012 en 2018 zijn 98 experimenten uitgevoerd via de experimentaanvraag die bij de NZa kan worden ingediend. Bij 83 daarvan is overgegaan naar reguliere bekostiging.
Voortgang volgens VWS
In de voortgangsbrief over ‘De juiste zorg op de juiste plek’ stelt minister Bruins dat er veel beweging is op het thema JZOJP. Ook ziet hij dat er op de verschillende onderdelen de afgelopen periode resultaat is geboekt. Hij bevestigt dat er op alle onderdelen blijvende inzet of zelfs intensivering nodig is.
