th t ablaufdiagramm I
Bestuurders van verpleeghuizen moeten actief worden. Zij mogen niet lijdzaam toezien wat er in hun sector gebeurt. Dit stelt Jeroen van den Oever in het juninummer van Skipr magazine. “Verpleeghuizen die stilzitten en alleen heel goed hun eigen organisatie beheren, worden links en rechts ingehaald door allerlei nieuwe concepten.”
Van den Oever is bestuurder van zorgconcern Fundis in Gouda. Tegen Skipr-interviewer Willem Wansink wijst hij op de toenemende concurrentie van grote buitenlandse investeerders. “Denk aan Orpea, een Franse beursgenoteerde onderneming met 80.000 verpleeghuisbedden in vijf landen. Na Dagelijks Leven en Woonzorgnet heeft Orpea in Nederland onlangs Allerzorg en Wonen bij September overgenomen. Vroeger was je hier in Gouda in je eentje aanbieder van verpleeghuiszorg, nu heb je vijf collega’s naast je.”
Vergrijzing
Nederland heeft te maken met een vergrijzende samenleving en een verkrappende arbeidsmarkt. Die kloof neemt de komende jaren toe. “Het aantal mensen met dementie verdubbelt en in de wijkverpleging moeten we cliënten regelmatig ‘nee’ verkopen. Er zijn niet genoeg tandartsen in Limburg. Ziekenhuizen sluiten bedden, IC’s en gangen.”
Taboe
“Ook in het transport, bij chauffeurs, en in het onderwijs is gebrek aan personeel. Onze samenleving gaat nog wat beleven. Dit vraagstuk wordt onderschat, want er zijn heel wat taboes over de keuzes die we met zijn allen moeten maken.”
Geen excuus
Zorgverleners mogen zich niet verschuilen achter het excuus dat zij niet verantwoordelijk zijn voor de krapte op de arbeidsmarkt. “Wij kunnen mensen attent maken op de situatie waarin ze verkeren en ze helpen te reflecteren op mogelijke oplossingen.”
Van den Oever: “We lopen er achteraan, we overzien niet eens wat er op ons afkomt. We roepen vooral: blijven opleiden, zij-instromers toestaan. Maar wat gebeurt er als de verzorgingsstaat kleiner wordt?”
Sociaal contract
“Waar de verzorgingsstaat het laat afweten is meer directe solidariteit met je medemens een noodzakelijk gevolg. Zodoende gaan we samen zoeken naar een nieuw sociaal contract. Het enige alternatief is dat de portemonnee regeert, met alle maatschappelijke gevolgen van dien.”
“Het sociaal contract,” legt hij uit, “is het geheel van rechten en plichten dat burgers hebben in de samenleving waarin ze leven. Je betaalt premies en belasting en mag vrij over de straat onder straatverlichting lopen. Daar hoort ook bij dat je een oudere de straat helpt oversteken of je oude moeder bijstaat bij lief en leed.”
Burgerschap
“Dit burgerschap is de afgelopen decennia vooral beschouwd in termen van de verzorgingsstaat die altijd levert als je iets nodig hebt. Dat moet veranderen. Als burgers moeten wij ons dus afvragen of de rechten en de plichten die we met elkaar en met de overheid bezigen zo moeten blijven.”
Enkele jaren geleden opperde Van den Oever dat familieleden gerust een paar uur per maand kunnen meewerken in een verpleeghuis. “Als we willen dat er meer mensen in de huiskamer van een verpleeghuis staan, maar zowel het personeel als het geld ontbreekt, dan moeten families hun verantwoordelijkheid nemen. Ze kunnen best een handje meehelpen, die verantwoordelijkheid nemen zij thuis ook.”
Toekomst
Bij Fundis wordt toekomstgericht gewerkt. “Wat wij doen is tegen de trend in. Er wordt beweerd dat het afgelopen is met marktwerking in de zorg. Terwijl wij zowel heel ondernemend zijn als de samenwerking zoeken, want dat helpt ons nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Wij hebben geen aandeelhouders die we winst uitkeren, maar we zijn wel innovatief. Het is onze opdracht ondernemend te zijn. Soms samen met anderen, dan participeren we in een bedrijf. Prima.”
Lees het interview met Jeroen van den Oever in Skipr magazine 06, juni 2019
