De IGJ gaat in 2019 meer werk maken van het toezicht op e-health. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de bestuurlijke governance en informatiebeveiliging. Met daarnaast groeiende personeelstekorten, de verbreiding van netwerk- en ketenzorg, de instroom van nieuwe toetreders én de Brexit krijgt de inspectie de handen meer dan vol.
In het werkplan van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) keren een aantal overkoepelende thema’s terug. Eén van de belangrijkste is het personeelstekort in verschillende zorgsectoren. Deze krapte op de arbeidsmarkt vormt een risico voor de continuïteit en kwaliteit van zorgverlening, zo constateert de IGJ. De IGJ noemt in het Werkplan 2019 met name de ouderenzorg, ggz en jeugdzorg. Gelet op dit gegeven wil de inspectie het komend jaar specifieke aandacht besteden aan de organisatie van deze zorg in vakantieperioden, avonden, nachten en in het weekend.
Communicatie
Een ander overkoepelend thema is netwerkzorg. Inadequate samenwerking binnen de zorgketen leidt tot suboptimale zorg en nieuwe risico’s voor de patiëntveiligheid, aldus de IGJ. Dit thema speelt in vrijwel het gehele zorgdomein, tot de medisch specialistische zorg aan toe. Binnen dergelijke netwerken liggen problemen in de samenwerking of communicatie volgens de inspectie voortdurend op de loer. Om die reden gaat de inspectie in 2019 extra toezien op zorgnetwerken rond thuiswonende kwetsbare groepen, zoals kwetsbare ouderen, ernstig zieke kinderen en mensen met chronische psychiatrische problemen.
Sluitend geheel
In het gedecentraliseerde zorgstelsel moet ook de IGJ bij het toezicht nadrukkelijk samenwerken met andere partijen, zoals de gemeenten die verantwoordelijk zijn voor het toezicht op de uit de Wet maatschappelijke opvang (Wmo). De inspectie zet daarom stappen om meer onderlinge samenhang en samenwerking te krijgen in het toezicht. De inspectie wil samen met andere toezichthouders in 2019 zorgen voor een sluitend en dekkend geheel van toezicht en handhaving. Geen geringe opgave, aangezien de inspectie de ambitie heeft om dit gezamenlijk toezicht uit te bouwen naar het bredere sociale domein.
Nieuwe aanbieders
Op basis van gegevens van de Kamer van Koophandel concludeert de IGJ dat er ieder jaar 10.000 nieuwe toetreders in de zorg zijn. Niet zelden is er bij deze nieuwe aanbieders een gebrek aan kennis over de wettelijke eisen en richtlijnen voor kwaliteit van zorg, hetgeen weer een risico voor de kwaliteit vormt. Mede vanwege het grote aantal kleine toetreders vindt de inspectie dat de thuiszorg meer aandacht verdient. Hetzelfde geldt voor de jeugdhulp waar een explosieve groei te zien is van het aantal kleinschalige voorzieningen, zoals zorgboerderijen.
Onervaren
De jeugdhulp is ook in ander opzicht een zorgenkind. “De professionaliteit van jeugdhulpverleners laat soms te wensen over”, stelt de IGJ. “Er zijn veel jonge, onervaren werkers, er zijn veel fluctuaties en een groot deel van de werkers is nog niet geregistreerd. De ontwikkeling van jeugdigen komt in gedrang bij een beheersmatige cultuur in instellingen, waarbij bijvoorbeeld te vaak vrijheidsbeperkende maatregelen worden toegepast.”
Informatieveiligheid
Als het gaat om nieuwe aandachtsgebieden dan is e-health hier één van de belangrijkste van. Behalve kansen brengt digitale zorg ook risico’s met zich mee. De inspectie speelt hier met het vorig jaar ontwikkelde toetsingskader e-health op in. Met dit kader in de hand gaat de inspectie komend jaar kijken naar producten en fabrikanten als ook de manier waarop zorginstellingen en zorgverleners met de nieuwe ontwikkelingen omgaan. Dit betekent in concreto dat de IGJ inspecties zal uitvoeren bij fabrikanten van e-health-producten, waarbij ze kijkt of fabrikanten hun technische documentatie op orde hebben, aantoonbaar en pro-actief aan post market surveillance doen. Zorginstellingen zullen vooral moeten laten zien hoe e-health in de governance is ingebed en of de informatiebeveiliging op orde is.
Worst case scenario
Bij de vele toezichtprioriteiten dringt zich ook de Brexit op. De IGJ bereidt zich blijkens het werkplan voor een worst-case scenario. De inspectie zal er in het geval van een harde Brexit alles aan doen om de beschikbaarheid van geneesmiddelen en medische hulpmiddelen zoveel mogelijk te borgen en –in geval van dreigende tekorten– bijdragen aan het opvangen daarvan.
Een harde Brexit betekent ook dat de Engelse inspectie-autoriteit niet meer kan meedoen in het Europese netwerk voor inspecties in derde landen. In het genoemde harde Brexit scenario leidt dit tot aanzienlijk meer werk voor de EU-inspectiediensten, waaronder de IGJ.
Regeldruk
In lijn met het programma ‘Ontregel de zorg’ sluit inspectie zich aan bij inspanningen om de regeldruk bij zorgverleners te verlichten. Registraties zijn wat inspectie betreft alleen zinvol als zij uiteindelijk waarde toevoegen voor de patiënt of cliënt. “Minder administratief vastleggen past bij de beweging die de inspectie heeft ingezet naar een toezicht op basis van een gezond vertrouwen, gericht op lerend vermogen en een veilige en open cultuur”, aldus de IGJ.
